İhracatta KDV İadesi Nedir? Nasıl Alınır?

Türkiye’nin uluslararası pazardaki varlığı, ihracata yönelik devlet destekleriyle ve teşviklerle daha sürdürülebilir hâle getirilmeye çalışılır. İhracatçıların finansal yükünü azaltarak işletmenin gücüne katkıda bulunmayı amaçlayan KDV iadesi de bu amaca yönelik etkili bir uygulamadır. İhracatçı firmalar, ihracat yaptıktan sonra yurt içi pazarından aldıkları hizmet ve mal kapsamında oluşan KDV’nin iadesini devletten alma hakkına sahip olur. İhracatta KDV iadesi uygulamasının işleyişine hâkim olmak sürecin yürütülmesini kolaylaştırabilir.

İhracatta KDV İadesi Nedir?

Yurt içinde üretim amacıyla iç piyasadan satın aldıkları malların ve hizmetlerin KDV’sini ödeyen üreticiler, yurt dışındaki firmalar KDV ödemediği için ihracat yaparken bu değeri faturalarında sıfır olarak uygular. Katma değer vergisini ihracat işlemleri sırasında faturaya yansıtamayan üreticilerin ödedikleri tutarı belirli şartlara bağlı olarak devletten geri almalarına ihracatta KDV iadesi denir. Bu uygulama ihracat yapan firmaların nakit akışının iyileştirilmesine ve üretim sürecinin devamlılığına yardımcı olur. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na ilişkin yönetmeliklerde, ihracatta KDV iadesinin nasıl uygulanacağını aktarılır. 

KDV iadesiyle ilişkili maddelerde, ihracat teslimlerinden ve bu teslimlerle bağlantılı hizmetlerden, yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetlerden ve serbest bölgedeki müşteriler için yapılan fason hizmetlerden bahsedilir. İhracat sürecinde indirimli orana tabi işlemler dolayısıyla yüklenilen ancak indirim yoluyla giderilemeyen KDV’nin iadesi hakkı söz konusu olur. Mal ve hizmet ihracatının yanı sıra değerli maden arama gibi faaliyetler için de KDV iadesi alınabilir. Serbest bölgelere ya da serbest bölgelerden yapılan ihraç amaçlı yük taşıma faaliyetleri de bu kapsamdadır.

Örneğin üretim sürecinde bir ham maddeyi %8 KDV oranıyla alan ve ürün hâline getirerek yurt dışına satan ihracatçı, KDV oranını %0 olarak belirterek faturasını keser. İhracatta KDV iadesi bu gibi durumlarda firmaların ödediği vergi miktarını geri almalarını sağlayarak ihracatın vergisel yükünü hafifletir.

İhracatta KDV İadesinin Avantajları Nelerdir?

İhracatta KDV iadesi uygulaması, ihracat yaparken yurt dışındaki firmalara yansıtılamayan KDV miktarının devlet tarafından karşılanmasıyla kısa ve uzun vadede birçok avantajı beraberinde getirir. İhracatta KDV iadesinin faydaları şu şekilde açıklanabilir:

• Likidite Artışı: Likidite kavramı işletmelerin varlıklarını hızlı ve kolay şekilde nakde çevirme özelliğini ifade eder. İhracatçılar üretim aşamasında KDV’li olarak ödeme yapsalar da KDV iadesiyle ellerine geçen toplu para nakit sıkıntılarını giderebilir. İade alınan KDV, işletme sermayesi olarak kullanılabilir ve faaliyetlerin sürekliliğine katkı sağlar.
• Rekabet Gücünün Artması: İhracatçılar KDV iadesiyle tahsil ettikleri para sayesinde üretimlerine avantajlı şekilde devam edebilir. Uluslararası pazardaki rekabetçi fiyatlarla satış yapmaya devam ederek konumunu güçlendirebilir. Bu uygulama işletmenin iş pazarındaki rekabetini artırması açısından da faydalı olabilir.
• Vergi Yükünün Azalması: İşletmelerin farklı sebeplerle ödedikleri vergi yükünün hafiflemesi kârlılığı artırır. İhracatçı firmalar tedarik zincirinde veya üretim aşamasında satın aldıkları mallar ve hizmetler için KDV ödediklerinden ödedikleri tutarı geri aldıklarında ürünlerin toplam maliyeti de azalmış olur. 
• Yatırım Yapma İmkânının Artması: İşletmenin KDV iadesiyle elde ettiği gelir yatırım amaçlı değerlendirilebilir. Üretim kapasitesi yeni yatırım fırsatlarını değerlendirerek, Ar-Ge ve inovasyon çalışmaları için ayrılan bütçeyi artırarak, yeni teknolojilere yatırım yaparak artırılabilir. Bu sayede işletmenin mal varlığı ve piyasadaki konumu güçlenebilir.
• İhracatın Teşviki: Vergisel yükün hafiflemesi ihracatçının daha uygun fiyatlarla satış yapmasını sağlayarak rakiplerine karşı avantaj elde etmesini mümkün kılar. Böylelikle üreticileri ihracat yapmaya teşvik ederek ülkenin uluslararası pazarda kendini göstermesi için imkân sunar.
• Ekonomik Gelişme: Yüksek ihracat yapan ve ihracatta KDV iadesinden yararlanan sektörler, iş piyasasını hareketlendirerek ekonomik gelişmeyi destekler. İhracat, ülke ekonomisine döviz girdisini artırdığı için paranın değerlenmesine ve ekonomik büyümeye yardımcı olur.

İhracatta KDV İadesinin Dezavantajları Nelerdir?

İhracatta KDV iadesi uygulamasının dezavantajlarının etkisi firmanın büyüklüğüne ve işleyişine göre değişiklik gösterse de genel olarak şu şekillerde ortaya çıkar:

• İade Sürecinin Uzunluğu: İhracatta KDV iadesinin başvuru süreci, gerekli belgelerin hazırlanmasını ve bir araya getirilmesini kapsayan, efor isteyen bir süreçtir. Vergi dairesinin başvuruları incelemesi ve gerekli onayı vermesi de zaman aldığından işletmelerin nakit akışında aksamalar meydana gelebilir. Bu durum özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin finansal durumunu etkileyebilir.
• Belge, Evrak ve Fatura Yükü: KDV beyannamesi, fatura ve alış gideri kayıtları gibi belgelerin düzenli muhafaza edilmesi işletmelere belge yükü oluşturabilir. Vergi mevzuatına hâkim olmak ve bürokratik süreçleri yönetmek de küçük işletmeler için kolay olmayabilir.
• Cezai İşlem Riski: KDV iadesi için başvuruda bulunurken ilgili vergi dairesine iletilen belgelerin hatalı olması sebebiyle firmaya cezai işlem uygulanabilir. Hatalı bilginin dışında eksik bilgi verilmesi de cezai yaptırımlara sebep olabilir. 
• Ek Maliyetler: KDV iadesi sürecinde oluşabilecek karışıklıkları, yanlış ve eksik beyan riskini önlemek için muhasebe, vergi uzmanlığı veya danışmanlık gibi ek hizmetlere ihtiyaç duyulabilir. Bu durumda oluşacak ek maliyetler özellikle küçük işletmeler için finansal yük oluşturabilir.

İhracatta KDV İadesiyle İstisnası Arasındaki Farklar Nelerdir?

İhracatta KDV iadesi ve istisnası, ihracatçıların üretimlerine kâr sağlayarak devam etmesine yardımcı olan uygulamalardır. Bu iki uygulamanın arasındaki farklar şu şekilde açıklanabilir:

• Amaç bakımından karşılaştırıldığında KDV istisnasında üreticinin vergiden muaf tutulması, KDV iadesindeyse ihracatçının ödediği tutarı tahsil etmesi maksadı vardır.
• KDV istisnasına göre üretici yurt dışına mal gönderirken KDV ödemekle yükümlü değildir. KDV iadesindeyse üretici yurt dışına mal teslimi yaparken KDV öder.
• KDV istisnasında üretici malı veya hizmeti yurt dışına teslim ederken KDV ödemediği için vergi yükü ortadan kalkar. KDV iadesindeyse ihracatçı ödediği KDV tutarını kanıtlı şekilde vergi dairesine sunarak iade talebinde bulunur.
• KDV istisnası başvurusu uygun görüldüğünde işletmeler KDV muafiyeti belgesi alıp KDV’den muaf olarak mal ve hizmet alımını gerçekleştirebilir. KDV iadesinde önce ihracat işlemi gerçekleşmeli ve gerekli prosedürler tamamlanmalıdır.

İhracatta KDV İadesi Alma Şartları Nelerdir?

İhracatta KDV iadesi almak için yapılan faaliyetin Katma Değer Kanunu’nda yer alması gerekir. Mal ve hizmet ihracatının yanı sıra havalimanlarında, gemi limanlarında verilen hizmetlerin, petrol arama faaliyetlerinin, altın ve gümüş arama çalışmaları gibi çeşitli sektörlerin faaliyetlerinde KDV tutarı geri alınabilir. İadenin tahsil edilebilmesi için ihracatın gerçekleşmiş olması ve ihracata uygun, gerekli belgelerin ilgili vergi dairesine iletilmesi şartı vardır.

İhracatta KDV İadesi için Gerekli Evraklar Nelerdir?

İhracatta KDV iadesi için ilgili vergi dairesine iletilmesi gereken evrak, mal ve hizmet ihracatı için farklılık gösterir.

Mal ihracatının KDV iadesi için talepte bulunurken teslim edilmesi gereken belgeler şunlardır:

• Standart iade talep dilekçesi,
• İade talebine esas satış faturalarının listesi,
• Gümrük beyannamesi ya da gümrük listesi,
• İhracatın beyan edildiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
• Yüklenilen KDV listesi,
• İadesi talep edilen KDV hesaplama tablosu.

Hizmet ihracatının KDV iadesi talebi için gerekli belgelerse şunlardır:

• Standart iade talep dilekçesi,
• İade talebine esas hizmetlerin faturası ya da listesi,
• Ödeme belgesi,
• Hizmet ihracatının beyan edildiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
• Yüklenilen KDV listesi,
• İadesi talep edilen KDV hesaplama tablosu.

İhracatta KDV İadesi Nasıl Alınır?

İhracatta KDV iadesi mahsuben ve nakden olmak üzere iki şekilde tahsil edilebilir. Her iki yöntemin süreçleri, başvuru şartları ve uygulamaları belirli kurallar çerçevesinde kararlaştırılmıştır.

• Nakden İade: İhracat sürecinde yüklenilen KDV tutarının vergi dairesi tarafından direkt olarak ihracatçının banka hesabına nakit ödenmesi durumudur. Nakden iade talebi için ihracatın gerçekleşmiş olması, gerekli belgelerin ve iade talebinin sunulması, teminat ya da inceleme sonucunda ilgili sürecin tamamlanmış olması gerekir. Nakden iade süreci sırasıyla başvurudan, incelemeden/teminattan ve ödemeden oluşur. Bu yöntem ihracatçının nakit akışını destekleyebilir. Mal ihracatında KDV iadesinin nakden taleplerinde ₺10.000’nı aşmayan miktarlar, vergi inceleme raporu ve Yeminli Mali Müşavir (YMM) raporu aranmadan alınabilir. İade talebi ₺10.000’nı aşıyorsa belirli raporlar dâhilinde iade alınabilir.
• Mahsuben İade: Yüklenilen KDV tutarının ihracatçının gelir vergisi gibi borçlarının ödenmesi şeklinde iade edilmesi yöntemidir. Mahsuben iade için ihracatın gerçekleşmiş olması, gerekli belgelerin sunulması, beyanname üzerinden gösterilmesi ve ilgili sürecin bitmesi gerekir. Mahsuben iade süreci; başvuru, borç kontrolü, mahsup işlemi ve kalan tutar şeklinde ilerler. Mahsuben iade talebinde yalnızca mevcut vergi borçları ödenebilir. Mal ihracatının KDV iadesinde mahsuben iade talepleri; gerekli belgelerin teslim edilmesi hâlinde tutarına bakılmadan vergi inceleme raporu, Yeminli Mali Müşavir (YMM) raporu ve teminat raporu gerekmeksizin tahsil edilebilir.

İhracatta KDV İadesi Nasıl Hesaplanır?

İhracatta KDV iade talebinde ihraç edilen malların veya hizmetlerin alımı esnasında, yüklenilen KDV ve ihracatla ilişkilendirilen çeşitli giderlerinin miktarının toplamı hesaplanmalıdır. İade talebine uygun işlemler için yüklenilen KDV öncelikle indirim konusu olarak ele alınır. Miktar indirimle giderilemezse kalan tutar iade hakkı doğuran işlem kapsamında talep edilebilir. İade hakkı doğuran işlemle bağlantılandırılan alışlar ve giderler hesaplanırken dikkate alınan açıklamalar şunlardır:

• İade hakkı doğuran işlemlerle doğrudan ilişkilendirilen mallar ve hizmetler,
• İade hakkını meydana getiren işlemin gerçekleştiği döneme ait telefon, kırtasiye, ulaşım, konaklama vb. yani genel imâl ve idare giderlerinden iade hakkı doğuran işlemle bağlantılı kısımlar, 
• İade hakkı oluşturan işlemde kullanılan ATİK’in (Amortismana Tabi İktisadi Kıymet) alımı. 

İhracatta KDV İadesi Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Muhasebe kaydı, ihracatta KDV iadesiyle doğrudan ya da dolaylı yoldan bağlantılı olan mal ve hizmet miktarının doğru, eksiksiz şekilde hesaplanıp kayda geçirilmesiyle yapılabilir. İhracatta KDV iadesi muhasebesi kaydı, üreticinin ihraç ettiği mallar ya da hizmetler nedeniyle yüklenen KDV’ye yönelik işlemlerden oluşur. Bunun için öncelikle alışların ve giderlerin hesaplanarak KDV hesabına kaydedilmesi gerekir. Hesaplama süreci bittikten sonra sırasıyla defter kaydı tutularak kayıt tamamlanabilir. 

İhracatta KDV İade Talebi Ne Zaman Yapılır?

3065 sayılı Kanun’un 28’inci maddesine göre Bakanlar Kurulunca vergi oranları indirilen teslimler ve hizmetler nedeniyle yüklenilen ya da indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarlarının, Bakanlar Kurulunca belirlenen sınırı aşan kısmı iade edilebilir. İade talep tutarı ihracat gerçekleştikten sonra izleyen yılın en erken ocak ayına, en geçse izleyen kasım ayına ait KDV beyannamesine eklenerek talep edilebilir.

İlgili borçlar için yıl içindeki vergilendirme dönemlerinden itibaren mahsuben (ihracatçının ödediği KDV tutarının var olan vergi borçlarından düşülmesi) iade talebi yapılabilir. Eğer yıl içinde iade talebinde bulunulmadıysa ertesi yıl mahsuben ya da nakden iade istenebilir.

İhracatta KDV İade Dosyası Nasıl Hazırlanır? 

İhracatta KDV iade dosyası hazırlanırken gerekli belgeler mal ya da hizmet ihracatına bağlı olarak bir araya getirilir. İade talep türlerine ait listeler İnternet Vergi Dairesi üzerinden alınır. Bu sistem listelerin oluşturulup gönderilmesi esnasında iade hakkı doğuran işlemin türüne bağlı olarak elektronik ortamda gönderilebilecek listelere ilişkin linkleri otomatik olarak ekrana getirir.

İade taleplerinde; indirilecek KDV listesi, yüklenilen KDV listesi, satış faturaları listesi, gümrük beyannamesi listesi gibi belgelerin İnternet Vergi Dairesi’nin üzerinden gönderilmesi gerekir. Bu uygulama sayesinde uzun süren kontroller dijital ortama taşınmıştır. Mükelleflerin elektronik ortamda gönderdikleri belgeler bir rapor hâlinde vergi dairelerinin kullanımına sunulur. Elektronik ortamda gönderilemeyen belgelerse iade talep dilekçesinin ekine eklenerek bağlı olunan vergi dairesine verilebilir.

İhracatta KDV İadesi Üst Limiti Nedir?

İlgili işlemler kapsamındaki ihracatta mahsuben KDV iade talebi ve ₺10.000’nı aşmayan nakden iade talebi herhangi bir rapora ihtiyaç duyulmadan karşılanır. Nakden KDV iade talebi ₺10.000’nı aşıyorsa YMM Tam Tasdik Sözleşmesi’ni zamanında teslim eden ihracatçılar için bu sınır ₺100.000 olarak uygulanır.

İade talebinin ₺10.000’nı veya YMM Tam Tasdik Sözleşmesi bulunan mükellefler için ₺100.000’nı aşması hâlinde aşan kısmın iadesi vergi inceleme raporuna veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilirse mükellefin iadesi verilir ve teminat, vergi inceleme raporunun ya da YMM raporunun sonucuna bağlı olarak çözüme kavuşturulur. 

İmalatçılar tarafından yapılan mal ihracatında ihracat bedelinin %10’una kadarının KDV iadesi olarak talep edilebileceği de 41 Seri No’lu KDV Genel Uygulama Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’de belirtilmiştir.

İhracatta İade Konusu Olmayan KDV Sınırı Nedir?

İhracatta KDV iade tutarının iade konusu olmayan limiti her sene Bakanlar Kurulu Kararı’na bağlı olarak yeniden belirlenir. İndirimli orana bağlı işlemler sebebiyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarının, iade konusu yapılmayacak kısmı 2024 yılında ₺90.800 olarak kararlaştırılmıştır. 

Mükellef Olarak Muhasebe İşlemlerinizde Yanınızdayız!

Mükellef olarak şirket kurulumundan bankacılık işlemlerinize kadar pek çok ihtiyacınızda profesyonel destek sunuyoruz. Uzman ekibimizle vergi beyanı ve muhasebe gibi karmaşık işlemler gerektiren iş süreçlerinde güvenli adımlar atmanızı sağlıyoruz. Şirketinizin finansal işlemlerini hatasız ve eksiksiz yerine getirmeniz için bütün aşamalarda size rehberlik ediyoruz. Sanal ofis ve şirket adresi gibi hizmetlerimizle de hayalini kurduğunuz işletmeyi yönetmenize yardımcı oluyoruz.

Sıkça Sorulan Sorular

İhracatta KDV iadesi süreci belgelerin hazırlanmasını, iletilmesini ve sonucun bir süre beklenmesini içeren uzun bir süreçtir. Bu süreçte ihracatçıların aklına takılabilen bazı soruların cevapları şu şekildedir:

Yararlanılan Kaynaklar

https://gumrukrehberi.gov.tr/sayfa/ihracatta-vergi-iadesi

https://www.turmob.org.tr/ekutuphane/Read/e655b13c-6011-431a-a0f0-7d87f2c338b5

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241031-2.htm

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.3065.pdf

https://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/Tebligler/KDV/kdv_genteb.htm