Vergi İadesi Nedir? Nasıl Alınır?

Ticari işletmeler, vergi dönemleri boyunca çeşitli yıllık vergilere veya ürüne ve hizmete bağlı olarak ödenen vergilerle mükellef olur. İşletme sahipleri ve vergi mükellefleri, vergi dönemleri gelince yıl boyu yapılan bu ödemelerin karşılığında herhangi bir maddi geri dönüş alıp alamayacağını merak eder. Mükellefler bu maddi dönüşlerin planlanmasıyla mali hesaplamalarını daha gerçekçi bir zeminde yapabilir. Vergi iadeleri, yıl boyunca fazladan yapılan vergi ödemelerini geri almak için sunulan fırsatlardan biri olarak kabul edilebilir. Peki, vergi iadesi nedir? Kimler, hangi şartlarla, nasıl vergi iadesi alabilir?

Vergi İadesi Nedir?

Vergi mükellefi olan şirketler ve bireyler zaman zaman yıl boyunca ödemesi gerekenden daha fazla vergi ödemek durumunda kalabilir. Bu gibi durumlarda devletin fazladan vergi ödeyen mükellefler için sağladığı geri ödeme yöntemine vergi iadesi denir. Ancak tüm vergi türleri için vergi iadesinden söz etmek mümkün değildir. Bu nedenle hangi vergilerin vergi iadesi kapsamında olduğuna kanunlar aracılığıyla bakılması gerekir. Kimi vergilerin iadeleri beyanname üzerinden hesaplanarak gerçekleşebilirken kimi vergiler içinse ayrı prosedürler uygulanabilir. Türkiye’de en çok karşılaşılan vergi iadesi türleri yıllık gelir vergisi ve katma değer vergisidir.

Kimler Vergi İadesi Alabilir?

Vergi iadesi almak isteyen kişilerin aklından geçen konulardan biri de kimlerin vergi iadesi alabileceğidir. Vergi iadesi almak için belirli şartları karşılamak gerekir:

• Vergi Mükellefi Olmak: Vergi iadesi alabilmek için öncelikle o vergiyi ödemekle yükümlü olmak gerekir. Türkiye’de en sık vergi iadesine konu olan mükellefiyetler yıllık gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi mükellefiyetleridir. Vergi mükellefi olmayan kişiler vergi iadesi alamaz. 
• Yersiz veya Fazla Vergi Ödemek: Ödemesi gereken vergi miktarını ödeyen mükellefler vergi iadesi alamaz. Bu nedenle kanuni sınırların dışında kalarak fazla ödeme yapmış veya çeşitli vergi indirimlerinden yararlanabilecekken yararlanmamış vergi mükellefleri vergi iadesi alabilir. 
• Kanunda Belirtilmiş Olmak: Alınacak vergi iadesinin kanunlarda açıkça belirtilmiş olması gerekir. 

Mükelleflerin en sık karşılaştığı vergi çeşitlerinin gereksinimleriyse şu şekildedir:

• Gelir Vergisi İadesi: Türkiye’de ikamet edip ticari, zirai, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye, menkul sermaye, diğer kazanç ve iratlar, ücretlerden gelir elde eden vergi mükelleflerinin yıl boyunca çeşitli nedenlerle fazladan vergi ödemesiyle alınabilir.
• Kurumlar Vergisi İadesi: Sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları kazançları üzerinden belirlenen oranlarda kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür. Ödemesi gerekenden fazla ödenmiş verginin kurumlar vergi iadesi, kanunda belirtilen süreler içinde alınabilir.
• Katma Değer Vergisi İadesi: Mükelleflerin yaptığı çeşitli işlemlerden KDV tahsil edilememesi ve bu bedelin indirim yoluyla telafi edilememesinden kaynaklanır. İade gerektiren işlemlerden bazıları 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nda ihracat işlemleri, deniz, hava ve demir yoluyla taşıma araçların teslimi transit taşımacılık olarak açıklanır.

Vergi İadesi İçin Gerekli Belgeler Nedir?

Vergi iadesi talebinde bulunmanın iki yolu vardır: çevrim içi başvuru ve fiziksel başvuru. Vergi iadesi istemlerinden bazıları çevrim içi şekilde platformlar üzerinden yapılmalıyken bu kapsam dışında kalan vergi iadeleri için fiziksel olarak birkaç belgenin bulundurulması gerekmektedir.

Bu belgeler şu şekilde sıralanabilir:

• İade talep dilekçesi,
• İade talebine ilişkin ilgili dönemin vergi beyannameleri,
• KDV iadeleri için satış belgeleri,
• İadesi talep edilen vergilerin tablosu,
• Kimlik veya vergi kimlik numarası beyanı,
• İlgili iadeyle alakalı olarak istenen diğer belgeler (faturalar, YMM raporları vb.)

Vergi İadesi Nasıl Alınır?

Vergi iadesi almak için izlenmesi gereken adımlar, vergi iade talebinin hangi platform üzerinden yapılması gerektiğine göre değişiklik gösterir. Vergi iadelerine kolay ve hızlı bir yaklaşım getirmek için çıkarılan 99 Seri Numaralı Gelir Vergisi Sirküleri’nde belirtildiği üzere gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2015 ve izleyen vergilendirme dönemlerine yönelik vergi iade talepleri, çevrim içi vergi iade talebi sitesi olan Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi (GEKSİS) üzerinden yapılmalıdır. Diğer vergi iadeleri için e-Devlet veya İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden başvuru yapılabilir.

Ödenen verginin fazla olduğu kimi zaman vergi dairesince belirlenir. Yıllık beyannamede belirtilen gelire dâhil kazanç ve iratlardan kanuna göre kesilen vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden düşülür. Düşülmesi gereken kısım ödenmesi gereken gelir vergisinden fazla olursa aradaki fark vergi dairesince vergi mükellefine bildirilir, mükellefin tebliğ tarihi üzerinden bir yıl içinde başvurmasıyla aradaki fark kendisine ret ve iade edilir.  

Vergi İadesi Nasıl Hesaplanır?

Vergi iadesi hesaplaması mükellefin yıl içinde ödediği vergilerin ödemesi gereken vergilerden ne kadar fazla olduğuna göre yapılır. 

• Ödenmesi Gereken Verginin Hesaplanması: Yıllık gelir veya diğer kalemler için ödenmesi gereken vergi miktarı hesaplanır. Burada verginin türüne ve oranına dikkat edilmesi gerekir. 
• Hâlihazırda Ödenmiş Olan Miktarın Hesaplanması: Geçici vergiyle veya vergi tevkifiyle ödenen vergi miktarı hesaplanır. Bu adımda ödenen miktarın yanlışlıkla ödenmiş olması durumunda da gereken koşullar sağlanıyorsa iade alınabilir. Bu miktarın ödenmesi gereken vergi miktarından fazla olması hâlinde vergi iadesine hak kazanılır. 
• İade Miktarının Bulunması: Ödenmesi gerekenden fazla vergi ödenmesi durumunda bu kısım iadeye konu olur. İadenin alınması için mükellefe ait vergi borcunun bulunmaması gerekir. Aksi hâlde iade edilecek kısım borçtan mahsup edilebilir. 

Örneğin bir vergi mükellefi, geçici vergi kapsamında ₺40.000 vergi ödediyse ve yıl sonunda hesaplanan vergi ₺25.000 ise bu kişiye vergi borcunun bulunmaması hâlinde ₺15.000 vergi iadesi yapılır. Mükellefin ₺5.000 vergi borcu olması durumunda bu miktar iade edilecek tutardan mahsup edilir ve mükellefe ₺10.000 iade edilir. 

Vergi Süreçlerinizde Yardımcınız: Mükellef

Vergi süreçleri kimi zaman takip etmesi zor, kafa karıştırıcı ve uzun olabilir. Böyle zamanlarda profesyonel destek almak işletmenize daha iyi odaklanıp büyüme ivmesini artırmak için gereklilik hâline gelebilir. Mükellef olarak vergilerinizi sizin yerinize takip ediyor, tüm prosedürün güncel mevzuata uygun ilerlemesini sağlıyoruz. Türk vergi sisteminde uzmanlaşmış mali müşavirlerin sağladığı hizmetlerle vergi süreçlerinizi rahat bir şekilde geçirebilir, cezalarla veya çeşitli maddi kayıplarla karşılaşma ihtimalinizi ortadan kaldırabilirsiniz. Hemen kaydolun, siz de mutlu Mükellef müşterilerinin arasındaki yerinizi alın!

Sıkça Sorulan Sorular

Vergi iadesi hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz.

Yararlanılan Kaynaklar

• https://www.turkiye.gov.tr/gib-intvrg-gelkur
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=193&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=4
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5520&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• https://www.gib.gov.tr/sikca-sorulan-sorular
• https://www.turmob.org.tr/arsiv/mbs/resmigazete/-vergi_iade_alc_mahs_ilskn_rehber.pdf
• https://intvrg.gib.gov.tr/GEKSIS_Kilavuz.pdf
• https://gib.gov.tr/IademNerede