irmaların uluslararası alandaki varlıklarını güçlendirmesi ve ticari faaliyetlerini küresel boyuta taşıması çeşitli fırsatları ve sorumlulukları beraberinde getirir. Uluslararası ticaret faaliyetleri gerçekleştirilirken bölgelere ve ülkelere göre değişen belirli yasal prosedürlere uyulması gerekir. EORI numarası da Avrupa Birliği ülkeleriyle ticaret ortakları arasında yapılan ithalat ve ihracat işlemlerinde kimlik numarası olarak kullanılan bir tanımlama uygulamasıdır. Gümrük işlemlerinin kolayca yürütülmesini amaçlayan EORI numarası aynı zamanda ticari yaşamda güvenilirliği artırır.
EORI Numarası (EORI Number) Nedir?
EORI numarası, Ekonomik Operatör Kayıt ve Tanımlama Numarası anlamına gelir ve Avrupa Birliği’nin (AB) tamamında geçerli olan bir uygulamadır. Uygulamanın temel amacı uluslararası ticaret faaliyeti yürüten firmaları tanımlamak ve takip etmektir. AB üyesi ülkelerin yetkili gümrük idaresi tarafından tüzel ve gerçek kişilere verilen bu tanımlama numarası, gümrük işlemlerinde ve gümrük yetkilisiyle kurulan tüm iletişimlerde kullanılır.
Avrupa Birliği Gümrük Bölgesi’nde yerleşik olmayan operatörler faaliyette bulunacakları ilk üye ülkenin makamları tarafından EORI numarasıyla kaydedilir. EORI numarası alması gerekenler şu şekildedir:
- İhracatçılar,
- İthalatçılar,
- Lojistik ve taşımacılık firmaları,
- Özet beyan, gümrük beyanı, giriş/çıkış öncesi özet beyan, geçici depo, izin faaliyetlerinde bulunanlar,
- Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü (AEO) başvurusunda bulunanlar veya bulunmayı öngörenler.
EORI numaraları ürünlere değil, gümrükte işlem yapan kişilere ve firmalara tanımlandığı için ihracatçı ve nakliyeci olan tüzel ya da gerçek kişiler AB gümrüklerindeki işlemleri için ayrı ayrı EORI numarası almak zorundadır. İhracatçının EORI numarası nakliyeci tarafından kullanılamaz.
Avrupa Birliği Gümrük Bölgesi’nde bir kuruluşu olan ya da gümrük bölgesinde yerleşik olmayan ekonomik işletmelerin gümrük faaliyetleri için kayıt yaptırması gerekir. Bu faaliyetler gümrük beyannamelerini, Giriş Özeti (ENS) ve Çıkış Özeti (EXS) beyannameleri ve geçici depolama beyannamelerini kapsar. İşletmelerin taşıyıcı olarak faaliyet göstermeleri durumunda gümrük beyannamelerinde işlem yapabilmesi için de EORI numarasına sahip olması gerektiği belirtilmiştir. Ekonomik operatörler dışında kalan kişiler, üye devletin ulusal mevzuatı veya diğer düzenlemeleri tarafından isteniyorsa ya da bir EORI numarasının sağlanması gereken faaliyetlerde bulunuyorsa yine sisteme kaydolmalıdır.
EORI Numarası Ne İşe Yarar?
Gümrük yetkilileri malları kimin ithal veya ihraç ettiğini belirlemek için EORI numarasını kullanır. Bu numara Avrupa Birliği Gümrük Bölgesi’ne giren ve bölgeden ayrılan her türlü eşyaya ait tüm bilgilerin izlenmesinde kullanılarak gümrük işlemlerinin şeffaf ve etkin şekilde yürütülmesine yardımcı olur. EORI numarası ithalat ve ihracat gibi gümrük işlemlerinde işletmelerin kimlik numarası işlevini gördüğünden bürokratik süreçleri kolaylaştırır ve daha güvenli hâle getirir. Operatörlerin ve gümrük idarelerinin gümrük işlemlerini verimli şekilde yürütmesine olanak tanıyarak uluslararası ticaretteki birçok süreci hızlandırır.
Temel olarak bir firmanın AB ülkeleriyle ithalat ve ihracat faaliyetleri yapması veya AB üzerinden transit ticaret gerçekleştirmesi sırasında kullanılan EORI numarası uygulamasından şu durumlarda faydalanılır:
- Gümrük Beyannamesi verme,
- Giriş Özet Beyannamesi (ENS) gönderme,
- Çıkış Özet Beyannamesi (EXS) ibraz etme,
- Gümrük bölgesinde Geçici Depolama Beyannamesi verme,
- Deniz veya hava yoluyla taşıma yapmak amacıyla taşıyıcı olarak faaliyette bulunma,
- Avrupa Birliği’ne üye ülkenin ulusal mevzuatının kayıt zorunluluğu öngördüğü hâller,
- AB gümrük mevzuatına göre EORI numarasının kullanılmasını gerektiren işlemler.
EORI numarası gümrük işlemlerinin daha pratik şekilde yerine getirilmesine yardımcı olarak özellikle AB sınır geçişlerinde bekleme süresini azaltabilir. Bu sayede lojistik maliyetlerinin azalmasına da katkı sunar. Bürokratik engelleri azaltarak uluslarası ticaret faaliyetinin taraflarının zaman kaybından daha az etkilenmesini sağlar. Ticari faaliyetlerin standartlaşmasında ve AB yasalarına uyum sağlanmasında da EORI numarası önemli rol oynar. Bu sistem sayesinde ticari faaliyetlerde bulunan işletmelerin ve bireylerin kimlikleri doğrulanabildiğinden kaçakçılıkla mücadele çabalarına da katkı sağlar.
EORI Numarası Örnekleri
EORI numaraları firmalara ve gerçek kişilere kalıcı olarak tahsis edilir. Bu nedenle numaranın son kullanma tarihi bulunmaz. Ancak çeşitli sebeplerle iş faaliyetlerinin durdurulması durumunda veya talep üzerine numara geçersiz hâle gelebilir. EORI numarası geçersiz olduktan sonraysa daha önce kaydedilen veriler on yıllık süreyle saklanır.
EORI numarası aşağıdaki unsurlardan oluşur:
- Düzenleyen üye ülkenin kodu (2 harf),
- Benzersiz olan bir tanımlayıcı kod veya numara (en fazla 15 alfanümerik karakter).
EORI numarası şu şekilde olabilir: PL1234567890ABCDE.
Bu örnekte başta yer alan “PL” ifadesi Polonya’ya ait ülke kodunu temsil ederken kodun devamında yer alan rakamlar ve sayılar benzersiz kimlik numarasını oluşturur. Bu numara operatörün ticari faaliyetlerinin yasal olarak kaydedildiği ve takip edildiği numaradır.
Avrupa Birliği ülkeleri için diğer örnek EORI numaraları şöyle sıralanabilir:
| Ülke Adı | Ülke Kodu | Örnek |
| Almanya | DE | DE123456789012345 |
| Fransa | FR | FR12345678901234 |
| İtalya | IT | IT12345678901 |
| Hırvatistan | HR | HR123456789 |
| Hollanda | NL | NL123456789 |
| Avusturya | ATEO | ATEO12345678901 |
| İspanya | ES(A/B) | ESA12345678 |
| Çekya | CZ | CZ12345678901 |
| Lüksemburg | LU | LU12345678 |
EORI Numarası Almak İçin Gerekli Evraklar
EORI numarası almak için gerekli evraklar ülkelerin mevzuatlarına ve gerekliliklerine göre farklılık gösterir. Ancak genel olarak başvuru esnasında verilmesi gereken evrakın listesi aşağıdaki gibidir:
- EORI başvuru formu,
- Tüzel kişiler için ticaret kaydını gösteren belge,
- Gerçek kişiler için kimlik belgesi.
EORI numarası başvuru formu AB üyesi ülkelerin gümrük idareleri tarafından sağlanır. Başvuru sürecinin verimli şekilde ilerlemesi ve başvurunun olumlu sonuçlanması için formun eksiksiz olarak doldurulması önemlidir. Ayrıca başvuru yapan tarafın vergi kimlik bilgilerini açıkça gösteren ve ticari kaydını kanıtlayan belgeler sunulmalıdır. Başvuru formunu sunan kişi firma sahibi veya yetkilisi değilse yetkilendirildiğine dair onaylı belgeyi de başvuru esnasında sunmalıdır.
Başvuru evrakı ülkeden ülkeye değişiklik gösterdiğinden bazı ek belgelerin talep edilmesi mümkündür. İşletmelerin faaliyetlerini kanıtlamaya yönelik iş planı veya diğer destekleyici belgeler talep edilebilir. Bu nedenle başvuruda bulunmadan önce yetkili gümrük idaresinden bilgi almakta ve ülkeye özgü belge taleplerinin kontrol edilmesinde fayda vardır.
EORI Numarası Nasıl Alınır?
EORI numarası almak için AB gümrük idarelerine veya diğer yetkili makamlara başvurulmalıdır. Numara bir defaya mahsus alınır ve müteakip işlemlerde aynı numara kullanılır. Başvurulan ve tanımlamayı yapan ilgili ülke, numarayı merkezî sisteme kaydeder ve numara diğer tüm AB ülkelerinde geçerli hâle gelir.
Uluslararası ticaretteki işlemler için gerekli görülen bu numaranın alınması süreci şu aşamaları içerir:
- Başvuru için gerekli belgelerin hazırlanması
- Yetkili gümrük idaresine başvuru yapılması
- Başvurunun değerlendirilmesi ve EORI numarasının alınması
Başvuru İçin Gerekli Belgelerin Hazırlanması
Başvuru sürecinde öncelikle gerekli belgeler tespit edilmeli ve eksiksiz şekilde hazırlanmalıdır. Ülkeden ülkeye değişebilen prosedürler hakkında ilgili gümrük idaresinden bilgi almak sürecin aksamaması açısından faydalı olur. Gerekli bilgileri temin ettikten sonra başvurulacak Avrupa Birliği ülkesinin talep ettiği belgelerin listesini oluşturmak bu aşamada fayda sağlayabilir. Ardından belgeleri doldurmaya ve imzalamaya yetkili kişi tarafından gerekli bilgiler doldurulmalı ve başvuru hazırlık aşaması tamamlanmalıdır.
AB ülkelerine yönelik ticari faaliyette bulunmadan önce başvurunun tamamlanmış olmasında fayda vardır. Başvuru süreci, kayıt işleminin birkaç gün sürebileceği hesaba katılarak planlanan faaliyetin tarihine göre yürütülebilir. Numara alma işlemi faaliyetten önce tamamlanmadıysa gümrük işleminin yapıldığı anda da EORI başvurusu yapmak mümkündür.
Yetkili Gümrük İdaresine Başvuru Yapılması
Başvurular Avrupa Birliği üye ülkelerinin yetkili gümrük idarelerine belgelerin ibraz edilmesiyle yapılır. EORI numarası verme işlemi için gümrük idaresinin dışında başka otoriteler de yetkilendirilmiş olabilir. Bu sebeple numaranın AB gümrük idarelerinden veya diğer yetkili makamlardan alınması gerekir.
Birçok ülkede gümrük hizmetlerine dair süreçler elektronik ortamda yürütülse de bazı durumlarda başvuruların fiziki olarak gerçekleştirilmesi öngörülmüş olabilir. Elektronik ortamda yapılacak başvurularda ilgili belgeler gümrük idaresinin resmî internet sitesine yüklenir ve talep edilen bilgiler doldurulur. Fiziki başvurularsa basılı başvuru formlarının gümrük idarelerine teslim edilmesiyle gerçekleştirilir.
Örneğin Bulgaristan’da EORI numarası kâğıt başvuru formu aracılığıyla veya Gümrük Ajansı e-portalı üzerinden elektronik başvuruyla alınabilir. Başvuru türlerinde dikkat edilmesi gereken unsurlarsa şöyledir:
- Fiziken yapılan başvurularda EORI numarası almak için hazırlanmış standart başvuru formu doldurulduktan sonra gerekli belgeler eklenip ilgili gümrük birimine (Türk şirketleri için Kapitan Andreevo veya Lesovo Gümrük Kapıları) iletilmelidir.
- Elektronik başvurulardaysa başvuru sahibinin 910/2014 nolu AB Regülasyonu şartlarını karşılayan elektronik imzaya sahip olması ve Bulgaristan Gümrük Ajansı e-portalında kaydının bulunması şartı aranır.
Başvurunun Değerlendirilmesi ve EORI Numarasının Alınması
Tüm belgeler eksiksiz olarak sunulduktan sonra gümrük idareleri tarafından detaylı olarak inceleme ve araştırma süreci başlatılır. Uygun bulunan başvurular onaylandıktan sonra gerçek veya tüzel kişiye EORI numarası tahsis edilir. Her firmaya özel olarak belirlenen ve ayırt edicilik sağlayan bu numara AB genelindeki ticari işlemlerinde kullanılabilir. EORI numarasının alınması süreci ilgili ülkenin prosedürlerine bağlı olarak birkaç güne kadar sürebilir.
EORI Numarası Başvuru Formu
EORI numarası için başvuru formları her ülkenin gümrük makamları tarafından hazırlanır ve resmî internet sayfalarında erişime açılır. Fiziken gerçekleştirilen başvurulardaysa form, yetkili gümrük idarelerinden temin edilebilir. Formlarda genellikle aşağıdaki bilgilerin doldurulması talep edilir:
- Firma adı,
- Firmanın yer aldığı ülkenin bilgileriyle açık adres ve posta kodu,
- Firmanın ticari faaliyetlerini destekleyecek vergi kimlik numarası,
- Firmanın AB üyesi ülkelerin dışında yerleşik olarak faaliyet göstermesi durumunda üye ülkede ticari faaliyette bulunulacak firmanın bilgileri ve vergi kimlik numarası.
Formda yer alan bilgilerin eksiksiz ve aslına uygun şekilde doldurulması gerekir. Başvuru formunun çıktısı alınarak ilgili alanlar doldurulduktan sonra firma yetkilisi tarafından imzalanır. Ardından bu form talimatlar doğrultusunda başvuru makamına iletilir.
EORI Numarası Sorgulama Nasıl Yapılır?
İşletmelere atanmış EORI numarasının doğruluğunu tespit etmek veya numara sorgulamak için Avrupa Komisyonu’nun resmî internet sitesi kullanılır. Bu sorgulama işlemi için izlenmesi gereken adımlar şu şekildedir:
- Avrupa Komisyonu’nun resmî internet sitesine giriş yapılır.
- Ardından Vergilendirme ve Gümrük Birliği (Taxation and Customs Union) sayfasına girilir.
- Bu sayfada yer alan “Validate EORI numbers” sekmesine tıklanır. EORI numarasının doğrulanması anlamına gelen bu sekme sayesinde sorgulama işlemi gerçekleştirilir.
- Sayfada yer alan kutucuğa sorgulanacak EORI numarası girilir ve ardından doğrulama (validate) tuşuna tıklanır. Bu sayede doğrulama isteği başlatılabilir ve sonuçlar incelenebilir.
Sonuçların geçerli olması durumunda ilgili EORI numarasıyla işletmeye ait bilgiler incelenebilir ve faaliyet ülkesi gibi bilgilere ulaşılabilir. Numaranın geçersiz olması hâlinde sistem “Bu EORI numarası geçerli değildir.” şeklinde uyarı verir.
EORI numarası sorgulamak için ilgili ülkenin gümrük idaresine başvurulabilir ya da resmî internet sitelerinin üzerinden sorgulama yapılabilir.
Hayalinizdeki Uluslararası Girişimin Temellerini Mükellef’le Kolayca Oluşturun!
Fiziki alan sınırlarını tamamen ortadan kaldıran çalışma sistemimizle işlemlerinizi bulunduğunuz yerden kolayca halletmenize imkân tanıyarak şirket kurmanıza yardımcı oluyoruz. Girişimlerinize onları Türkiye sınırlarının dışına taşıyarak evrensel boyut kazandırmak istiyorsanız Mükellef olarak sunduğumuz yurt dışında hızlı ve güvenli şirket kurulumu hizmetinden yararlanabilirsiniz. Dilerseniz şirketin kuruluşunu tamamladıktan sonra online banka hesabı açma, muhasebe süreçlerini yönetme, vergi yükümlülüklerinin takibi ve marka tescili gibi hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz. Girişimcilik hayallerinize giden yolda mutlu Mükellef müşterilerinin arasında yer almak için vakit kaybetmeden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
EORI numarası hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz.
Türkiye’de EORI Numarası Var mı?
Türkiye Avrupa Birliği üyesi olmadığı için Türkiye’de yerleşik olan ve ülke içinde faaliyet gösteren firmalar için EORI numarası uygulaması geçerli değildir. Türk firmaların AB ülkeleriyle ithalat ve ihracat yapması, Avrupa Birliği bölgesinin üzerinden transit ticari faaliyetlerde bulunması durumunda EORI numarasına sahip olması gerekir.
EORI Numarası Kaç Haneli?
EORI numarasının hane sayısı ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Bu numaraların ilk iki hanesi üye devletin ülke kodundan, kalan haneler on beş karaktere kadar olan benzersiz tanımlayıcı koddan veya numaralardan oluşur. Bu nedenle EORI numarasının genellikle yedi ila on beş haneden oluştuğunu söylemek mümkündür. Örneğin Almanya için EORI numarası “DE123456789012345” şeklinde on beş haneden oluşurken İtalya’dan alınan numara “IT12345678901” şeklinde 11 haneden oluşur.
EORI Numarası Nereden Alınır?
EORI numarası atamak için yetkili makam Avrupa Birliği ülkelerinin gümrük idareleri veya belirlenen diğer yetkili otoritelerdir. Avrupa Birliği üyesi ülkelerde belirlenen gümrük makamlarına EORI numarası başvurusu yapılabilir. Başvuru yöntemleri de ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Bazı ülkeler başvuruları yalnızca elektronik ortamdan kabul ederken bazı ülkelerde hem fiziki hem elektronik başvuru yöntemleri uygulanır. Elektronik ortamdaki başvurular gümrük makamlarının internet sitesi üzerinden yapılır.
EORI Numarasıyla Vergi Numarası Nasıl Eşleştirilir?
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin 22.01.2024 tarihli yazısında Ortak Transit Sözleşmesi’ne taraf ülkelerin NCTS Faz 5’e geçişiyle birlikte ortak transit rejimi kapsamındaki transit beyanlarında taşıyıcı kimlik numarası alanında Ekonomik Operatör Kayıt ve Tanımlama (EORI) numarasının yer alacağı belirtilmiştir. Beyan edilen EORI numarasının geçerliliğinin sistem üzerinden kontrol edileceği de vurgulanmıştır. Yazının ekinde ayrıca Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünün “EORI Eşleştirme Kılavuzu” gönderilmiş, EORI numaralarının ve vergi numaralarının eşleştirme işlemlerinin yapılması gerektiği iletilmiştir. Buna istinaden 01.09.2024 tarihinden itibaren ülkemizde yerleşik taşıyıcı firmalar için EORI ve vergi numarasının eşleştirilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
1. EORI numarasıyla vergi numarası eşleştirmesinin yapılması için öncelikle https://ticaret.gov.tr/ adresinde yer alan “E-hizmetler” sekmesinden E-işlemler’e tıklanır.
2. Açılan sayfada NCTS seçilir ve sisteme giriş yapılır.
3. Giriş ekranında yer alan “EORI Tanımlama Uygulaması’na giriş için tıklayınız” bölümüne tıklanır.
4. Açılan giriş ekranında “Yükümlü” seçeneği işaretlenerek kullanıcı adıyla ve şifresiyle giriş yapılır.
5. Açılan sayfada ikinci sırada yer alan “EORI Tanımlama ve Eşleştirme” seçeneği işaretlenir.
6. Sisteme giriş yapan kullanıcının kayıtlı olduğu firma ekrana gelir ve “Seç” ibaresi tıklanır. Ardından vergi numarası ve EORI Numarası bilgileri doldurulur.
7. “Geçerliliğini Kontrol Et” ve “EORI Numarasıyla Vergi Numarasını Eşleştir” seçilir ve işlem tamamlanır.
EORI Numarası Hangi Ülkelerde Geçerli?
EORI numarası Avrupa Birliği ülkelerinde geçerliliği bulunan bir kimlik numarasıdır. AB ülkeleriyle ticari faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişilerin tanımlanması ve izlenmesi için tüm AB üyesi ülkelerde kullanılır. 2024 itibarıyla üye ülkeler Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çekya, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan’dır.
Gümrük Numarası ile EORI Aynı Şey mi?
Gümrük numarasıyla benzer bir amaca hizmet eden EORI numarası bir tür gümrük numarası olarak tanımlanabilir. Her ikisi de gerçek veya tüzel kişilerin ithalat ve ihracat faaliyelerinin takibi için kullanılır. Ancak EORI uygulaması AB ülkeleriyle yapılan uluslarası ticaret faaliyetlerini kapsar.
