Pitch Deck Nedir? Nasıl Hazırlanır?

Girişimcilik ekosisteminde fikirlerin değeri, onları nasıl anlattığınızla yakından ilgilidir. Kusursuz bir ürün ya da hizmet geliştirmiş olabilirsiniz ancak yatırımcıların, iş ortaklarının veya potansiyel müşterilerin ilgisini çekmek için genellikle fikir tek başına yeterli olmaz. Onu nasıl sunduğunuz da kritik önem taşır. Kısıtlı bir sürede dikkatleri üzerine toplayabilen, doğru kurgulanmış bir sunum çoğu zaman girişimin kaderini belirler. Özellikle yatırım dünyasında birkaç dakikalık bir sunum, fikrin hayata geçip geçmeyeceğini belirleyen en kritik adımdır. Peki, pitch deck nedir, neden bu kadar önemlidir? Onu klasik sunumlardan ayrıştıran özellikler nelerdir? Bu yazıda pitch deck hakkında tüm detayları ele aldık.

Pitch Deck Nedir?

İş fikrini hızlı, net ve ikna edici biçimde sunmayı sağlayan pitch deck, girişimcilik dünyasında öne çıkan en önemli araçlardan biridir. Temelde birkaç dakikalık bir sunumu ifade eden bu araç yatırımcıların ya da potansiyel iş ortaklarının ilgisini çekmek için tasarlanır. Kısa ve öz formatı sayesinde karmaşık iş planlarının çok daha anlaşılır bir yapıya bürünmesini sağlar. Bu da onu klasik sunumlardan ayırarak âdeta iş fikrinin ilk izlenim kartviziti hâline getirir. 

Pitch deck’in en temel amacı girişimciyle hızlı bir köprü kurulmasına yardımcı olmak. Yatırım almak, stratejik ortaklıklar geliştirmek ya da iş fikrine yönelik güven inşa etmek için kullanılır. Bilgi aktarmakla kalmayıp hikâyeleştirmenin gücünü kullanarak ikna etmeyi hedefler.

Özellikle 2000’li yıllardan itibaren teknoloji girişimlerinin hızla artmasıyla birlikte yatırımcıların kısa sürede çok sayıda iş fikrini değerlendirmek zorunda kalması pitch deck sunum formatının yaygınlaşmasını sağladı. Örneğin Silikon Vadisi efsanesi Peter Thiel’in pitch deck şablonu bu alandaki dikkat çekici örneklerden. Günümüzdeyse yalnızca teknoloji startupları değil pek çok farklı sektörde faaliyet gösteren girişimler de aynı araçtan faydalanıyor.

Pitch deck kimi zaman elevator pitch (asansör konuşması) veya business plan (iş planı) ile karıştırılabilir. Ancak her birinin farklı hedefleri, kitleleri ve uzunlukları bulunur. Asansör konuşması, isminden de anlaşılabileceği üzere bir işin ya da fikrin asansör yolculuğu gibi çok kısa sürede özetlenmesini ifade eder. Bir dakikadan az süren konuşmalardır. İş planıysa kapsamlı bir belge niteliği taşır. İş planında şirketin hedefleri, stratejileri, finansal öngörüleri gibi pek çok bilgi yer alır. Bu üçünü şu şekilde karşılaştırabiliriz:

Pitch Deck Türleri Nelerdir?

Her girişim farklı bir hikâye barındırır. Dolayısıyla herkes için uygun tek bir pitch deck formatından bahsedemeyiz. Hazırlanacak sunumun yapısı ve içeriği kime hitap ettiğinize ve hangi amaca hizmet ettiğinize göre değişir. En sık kullanılan pitch deck türleri şu şekildedir:

1. Yatırımcıya yönelik pitch deck
2. Satış odaklı pitch deck
3. İç iletişim veya departman içi pitch deck
4. Ortaklık pitch deck’i
5. Hibe veya fon başvuru pitch deck’i
6. Networking/elevator pitch deck
7. Yarışma veya kongre pitch deck’i

Yatırımcıya Yönelik Pitch Deck

Girişimcilerin en sık kullandığı formatların başında gelir. Temel amaç yatırımcıyı ya da yatırımcıları iş fikrinin potansiyeli konusunda ikna etmektir. Bu hedef doğrultusunda sunumun içeriği;

• Pazar fırsatları,
• Tespit edilen sorun,
• Geliştirilen çözüm,
• İş modeli,
• Ekip profili,
• Finansal projeksiyonlar ve
• Yatırım talebi gibi başlıklardan/bölümlerden oluşur.

Daha ileri aşamalardaki yatırımlar için hazırlanan versiyonlardaysa Seri A/B/C pitch deck’ler kullanılabilir. Bunlarda ölçeklendirme stratejileri, gelir büyüme grafikleri ve global açılım planları gibi daha derin veriler de yer alır.

Satış Odaklı Pitch Deck

Satış odaklı pitch deck yatırımcıya değil, potansiyel alıcıya hitap eder. Bu sunumların içeriğinde ürün ya da hizmetin;

• Özellikleri,
• Sağladığı faydalar,
• Fiyatlandırma stratejisi,
• Müşteri hikâyeleri veya referansları bulunur. 

Sunumun nihai hedefi dinleyiciyi bir satın alma kararı vermeye ya da en azından deneme sürecine adım atmaya yönlendirmektir.

İç İletişim veya Departman İçi Pitch Deck

Bir pitch deck sunumunun hedef kitlesi kimi zaman dışarıdan yatırımcılar değil, şirketin kendi içindeki paydaşlar olabilir. Yönetim kurulu onayı almak, departmanlar arası iş birliğini sağlamak ya da yeni bir proje için ekipten destek toplamak gibi amaçlarla bu tür sunumlar hazırlanır. Sunumun içeriğinde çoğunlukla;

• Hedefler,
• Bütçe ihtiyacı,
• Operasyonel plan,
• Riskler ve kaynak kullanımı gibi detaylar yer alır.

Ortaklık Pitch Deck’i

İş birliklerini teşvik etmeye yönelik bu tür sunumlar karşılıklı değer yaratma potansiyelini öne çıkarma amacı taşır. Ortakların birbirini nasıl tamamlayacağı, sinerji noktaları, birlikte geliştirilebilecek projeler ve iş birliğinin yaratacağı büyüme fırsatları anlatılır. Burada nihai hedef, yatırımdan ziyade uzun vadeli stratejik uyumdur.

Hibe veya Fon Başvuru Pitch Deck’i

Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, sosyal girişimler ya da araştırma projeleri için hazırlanan bu sunumlar, klasik yatırımcı sunumlarından farklıdır. Odak nokta genellikle fonların nasıl kullanılacağı, toplumsal veya çevresel etkilerin ne olacağı ve beklenen sonuçların nasıl ölçüleceği olur. Sunum, finansal geri dönüş yerine sosyal faydayı öne çıkarır.

Networking/Elevator Pitch Deck

Kimi durumlarda girişimcinin dakikalar değil, saniyeler içinde dikkat çekmesi gerekir. Böyle zamanlarda kısa, görsel ağırlıklı ve hızlı okunabilen elevator pitch deck devreye girer. Genellikle 4-5 slayttan oluşur ve sorun, çözüm, pazar fırsatı, ekip gibi çekirdek bilgileri içerir. Amaç detaylara girmekten ziyade merak uyandırıp daha uzun bir toplantıya zemin hazırlamaktır.

Yarışma veya Kongre Pitch Deck’i

Girişimcilik yarışmalarında ya da kongrelerde kullanılan bu tür sunumlar genellikle birkaç dakikayla sınırlı olur. Hâliyle kısa, öz, görsel açıdan güçlü olmaları son derece önemlidir. İlk 30 saniyede izleyiciyi etkilemek en kritik nokta olduğundan metin yoğunluğu düşük, hikâye anlatımı yüksek sunumlar tercih edilir. 

Pitch Deck Sunumuna Neler Dâhildir?

Her pitch deck bir hikâye anlatır. Fikrin neden değerli olduğunu göstermeyi ve yatırımcıyı ya da hedef kitleyi ikna etmeyi amaçlar. Etkili, vurucu bir hikâye oluşturabilmek için belirli yapı taşlarının eksiksiz olması gerekir. Profesyonel bir pitch deck’te mutlaka bulunması gereken temel unsurları tek tek ele alabiliriz.

• Kapak Slaytı: İlk izlenim her zaman önemlidir. Kapak slaytının markanın kimliğini net bir şekilde yansıtması gerekir. Şirket adı, logo, slogan ve markayı temsil eden güçlü bir görsel, profesyonelliği yansıtmak için yeterlidir. 
• Problem: Yatırımcıyı ya da potansiyel müşteriyi ikna etmenin ilk adımı tespit edilen problemi net şekilde tanımlamaktır. Bu bölümde sorunun büyüklüğünü, kimleri etkilediğini ve ekonomik ya da toplumsal sonuçlarını verilerle göstermek önemlidir.
• Çözüm: Sorun ortaya konduktan sonra geliştirilen ürünün ya da hizmetin bu problemi nasıl çözeceğinin açıklanması gerekir. Çözümün rakiplerden farkı, yenilikçi yönleri ve kullanıcılara sağladığı fayda vurgulanmalıdır.
• Ürün veya Hizmet Tanıtımı: Sunulan çözümü somutlaştırmak için ürünü ya da hizmeti görsellerle, prototiplerle veya kısa bir demo videosuyla desteklemek mümkündür. Amaç, izleyicinin zihinde bir canlandırma yaratabilmektir.
• Pazar Fırsatı: Yatırımcılar girişimin büyüklüğünü ve ölçeklenebilirliğini görmek ister. Bu nedenle hedef pazarın boyutunu, büyüme potansiyelini ve segmentini anlatmak gerekir. Mevcut talep ve gelecekteki fırsatlara dair güvenilir veriler sunmak ikna gücünü destekler. 
• İş Modeli: İşletmenin çalışmasını sağlayan itici gücü, işletmeye ait gelir kaynaklarını burada sunmak gerekir. Şirkete ait gelir kaynakları, fiyatlandırma stratejileri ve uzun vadede sürdürülebilir kârlılık planları net şekilde açıklanır. 
• Rekabet Analizi: Rakiplerin güçlü ve zayıf yönlerinin doğru analiz edilmesi gerekir. Bu sayede rekabet avantajı vurgulanır ve potansiyel ortakların “Neden birlikte çalışmalıyız?” sorusuna peşinen yanıt verilir. Bu bölümde grafiklerden, karşılaştırma tablolarından veya matrikslerden yararlanmak içeriği zenginleştirir ve daha dikkat çekici hâle getirir.
• Bugüne Kadarki Başarılar: Müşteri kazanımları, kullanıcı artışları, iş birlikleri ya da medyada yer alma gibi başarılar girişimin potansiyelini doğrulayan en güçlü kanıtlardır. Bu bölümde verilecek bilgilerle risk algısı azaltılıp güven oluşturulur.
• Pazarlama ve Büyüme Stratejisi: Ürünün veya hizmetin hedef kitleye nasıl ulaşacağı ve pazar payını nasıl artırmayı planladığını etkili şekilde anlatmak gerekir. Sosyal medya, içerik pazarlaması, satış kanalları ve büyüme yöntemleri stratejik şekilde sunulur.
• Ekip Tanıtımı: Yatırımcılar çoğunluklara fikirlere değil, ekiplere yatırım yapar. Bu nedenle çekirdek ekibi tanıtmak önemlidir. Kurucuların ve kilit ekip üyelerinin uzmanlıkları, geçmiş başarıları ve projeyi ileriye taşıyacak yetkinlikleri vurgulanmalıdır.
• Finansal Projeksiyonlar: Rasyonel ve veriye dayalı finansal tahminler sunumun güvenilirliğini artırır. Bu bölümde ilerleyen birkaç yıl içindeki gelir, gider, kârlılık ve nakit akışı projeksiyonlarının sunulması önemlidir. Böylece yatırımcı potansiyel geri dönüşü görebilme olanağı bulur. 
• Vizyon: Sunumu, girişimin uzun vadede nerede ve nasıl konumlandırılmak istendiğini paylaşarak bitirmek stratejik bir adım olur. Böylelikle yatırımcıya kısa vadeli bir kâr arayışında olunmadığı, daha büyük bir hedef için ilerlendiği gösterilmiş olur.
• İletişim: Son slaytta isim, ünvan gibi kişisel bilgilerin; e-posta, telefon numarası ve web sitesi gibi iletişim bilgilerinin verilmesi önemlidir. Böylece izleyiciler diledikleri şekilde iletişime geçebilir. Burada sözünü ettiğimiz başlıkların yanı sıra işin, sektörün gerekliliklerine göre farklı bölümlerin de sunuma dâhil edilmesi mümkündür. Benzer şekilde, bahsettiğimiz her bir başlık pitch deck sunumlarında mutlaka bulunmak zorunda değildir. Yapacağınız projenin kapsamına, faaliyet gösterdiğiniz sektöre göre daha kapsamlı veya kısa bir pitch deck sunumu hazırlayabilirsiniz.

Pitch Deck Sunumu Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bir pitch deck sunumu hazırlamak bilgileri slayta yerleştirmekten ibaret değildir. Sunumun ikna gücü yüksek şekilde oluşturulması, stratejik bir iletişim kurgusunda olması gerekir. Bunu mümkün kılmak için bazı noktalara dikkat etmek önemlidir. Bu noktaları ayrı başlıklar altında detaylıca ele alabiliriz.

• Hikâyeleştirme: Bilgiyi Akışa Dönüştürmek: Yalnızca sayılarla veya tablolarla etkili bir sunum oluşturmak mümkün değil. Dinleyiciyi içine çeken bir kurgu yaratmak gerekir. Sorundan çözüme, ekipten vizyona uzanan bir akış hikâye gibi tasarlanmalı. Böylelikle izleyici, girişimin yolculuğunu adım adım takip edebilir.
• Yatırımcıya Göre Özelleştirme: Her yatırımcı aynı kriterlere sahip değildir. Kimileri pazar büyüklüğüne odaklanırken kimileri ekibin deneyimini göz önünde bulundurur. Bazıları riskli yatırımları heyecan verici bulurken bazıları güvenli sularda kalmayı tercih eder. Bu nedenle herkes için uygun tek bir sunum oluşturmak yerine farklı yatırımcı profillerine göre uyarlanabilecek esnek bir taslak yaratmak kıymetlidir. 
• Zaman Yönetimi: Bir pitch deck genellikle 10-15 slaytla ve 10-15 dakikayla sınırlı olmalı. Daha uzun olması izleyicinin odak kaybı yaşamasına, kısa olmasıysa önemli bilgilerin eksik kalmasına yol açabilir. Süreyi doğru planlamak kritik mesajların kaybolmamasını sağlar. Sunumun ardından ayrılacak zaman yatırımcının sorularına odaklanabilmek için de önemlidir.
• Görsellik ve Tasarım: Slaytların mesajları destekleyen birer araç olması gerekir. Karmaşık grafikler, aşırı renk kullanımı veya okunması zor yazı tipleri yerine sade, dengeli ve profesyonel bir görsel tasarım tercih etmek önemli. 
• Netlik ve Yalınlık: Fazla teknik terimler ya da uzun metinler mesajın gücünü zayıflatır. Sunum, konuyla alakalı derin bir uzmanlığa sahip olmayan dinleyiciler tarafından bile anlaşılabilecek sadelikte olmalı. Karmaşık bilgileri sadeleştirmek, basitleştirmek ikna gücünü artırır.
• Tutarlılık: Pitch deck’in her bölümünde dil, görsel format ve sayısal veriler arasında bütünlük olmalıdır. Bir bölümde verilen rakam başka bölümde farklı şekilde yer almamalı; tasarımda kullanılan renkler ve yazı tipleri birbirini tamamlamalıdır. Tutarlılık, profesyonel algının en güçlü göstergelerindendir.

Pitch Deck Sunumu Nasıl Hazırlanır?

Pitch deck hakkında tüm önemli detaylardan söz ederek sunum stratejisini net bir şekilde ortaya koyduk. Bu bölümde “Nasıl yapılır?” sorusunu somut şekilde adım adım cevaplayabiliriz.

Bir pitch deck hazırlarken süreci doğru adımlara bölmek hem zaman yönetimini kolaylaştırır hem ortaya daha güçlü bir sunum çıkmasını sağlar. Pitch deck sunumu hazırlamak için şu adımları takip edebilirsiniz:

1. Hedefi netleştirin
2. Araştırmaya dayalı bir zemin kurun
3. İçerik için bir kurgu oluşturun
4. Görsel tasarımı planlayın
5. Prova yapın ve süreyi kontrol altında tutun
6. Geri bildirim alın ve sunuma son hâlini verin

Hedefi Netleştirin

Hazırlığa başlamadan önce sunumun asıl amacını belirlemeniz önemlidir. Amaçlar şunlar olabilir:

• Yatırımcıları finansman sağlamaya ikna etmek, 
• Potansiyel müşterilere ulaşmak,
• Networking etkinliklerinde işi/markayı tanıtmak.

Hedefi belirlemek içerikte vurgulanacak noktaları ve anlatım dilini doğrudan şekillendirir.

 Araştırmaya Dayalı Bir Zemin Kurun

Pitch deck’in inandırıcı, ikna edici olabilmesi için güçlü verilere ihtiyacınız var. Pazarın mevcut büyüklüğünü, büyüme projeksiyonlarını, rakiplerin durumunu ve iş modelinin finansal dayanaklarını derinlemesine araştırmanız son derece önemli. 

İçerik İçin Bir Kurgu Oluşturun

Yaptığınız araştırmayı bir plana dökün ve slaytların sırasını belirleyin. Yukarıda detaylıca anlattığımız bölümlerden hangilerini kullanmanız gerektiğini tespit edin. Örneğin işletme özetiyle başlayıp problem/çözüm ilişkisini ortaya koyarak pazar fırsatına, ürününüze ya da hizmetinize ve finansal detaylara ilerleyen bir akış oluşturabilirsiniz. Bu noktada hikâye değil, yapı ön planda olmalı. Hangi başlığın nerede yer alacağına karar vermek sunumun ve sürecin omurgasını oluşturur.

Görsel Tasarımı Planlayın

İçeriğiniz hazır olduğunda anlatımınızı destekleyecek bir görsel düzen kurmanız son derece önemli. Uygun bir şablon seçip grafiklerle ve tablolarla verileri daha anlaşılır hâle getirebilirsiniz. Slaytların okunabilirliğini bozmadan marka kimliğini yansıtmaya özen gösterin. Görsel uyumun içeriğin profesyonelliğini önemli oranda artırdığını unutmayın.

Prova Yapın ve Süreyi Kontrol Altında Tutun

Etkileyici bir anlatım gerçekleştirmenin anahtarı prova yapmaktan geçer. Hazırladığınız pitch deck’i birkaç kez sunarak akışın kusursuz ilerlediğinden ve süreyi aşmadığınızdan emin olabilirsiniz. Prova yapmak hangi slaytın daha fazla detay içerdiği, hangi kısımların daha net ifade edilmesi gerektiği gibi ayrıntıları fark etmenize olanak tanır.

Geri Bildirim Alın ve Sunuma Son Hâlini Verin

Son aşama olarak sunumu güvenilir kişilerle paylaşabilirsiniz. Dışarıdan gelen görüşler farkına varmadığınız eksikleri ve kafa karıştırıcı noktaları ortaya çıkarabilir. Bu geri bildirimleri işledikten sonra sunumunuzu son kez gözden geçirip hatasız, net ve etkili bir pitch deck hazırladığınızdan emin olabilirsiniz.

Pitch Deck Örnekleri

Pitch deck örnekleri, odaklandıkları farklı konularla ilham verici olabilir. Örneğin başlangıç sunum dosyası şablonu kullanılarak büyük fikirler yatırımcılarla buluşturulabilir. Burada slayta bir sorunla başlamak ilgi çekici görünür. Açıkça belirlenen sorunun hangi ürün ya da hizmetlerle çözüleceği öne çıkarılır. Güvenilirliği artırmak için müşteri referansları ve basında yer alan haberler kullanılabilir. 

Örnekleri derinleştirmek için Silikon Vadisi efsanelerinden Peter Thiel’in pitch deck şablon örneğinin detaylarına bakabiliriz:

• Kapak: Medya kuruluşlarından gelen ilgi çekici alıntılar, referanslar yer alır. Slaytlara göz atan herhangi bir yatırımcı bunları gördüğünde güven duyabilir. 
• Sorun ve Çözüm: Genellikle tek bir slaytta kapsamlı bilgiler sunulması tercih edilmese de Thiel sorunu ve çözümü bir arada vererek yatırımcının konuya en hızlı şekilde vâkıf olmasını sağlamış. 
• Ekip: Kurucu deneyimine ve alan uzmanlığına sahip olmanın yatırımdan kaynaklanan riski azaltmaya yardımcı olduğunu bilen Thiel, ekibinin yetkinliklerini paylaşmış.
• Ürün: Yatırımcılar, girişimin piyasada ne kadar kabul gördüğünü ve toplamak istediği sermayeyle işletmeyi büyütmeye hazır olup olmadığını görmek ister. Bunu mümkün kılmak için pitch deck’te ürünle alakalı bir kısım da yer almış.
• Pazar: Yatırımcılara pazarın ne kadar büyüyeceğini anlatarak buradaki potansiyeli veriler ışığında ortaya koymuş.
• Fırsat ve Rekabet: Rekabet edilecek pazarda nasıl öne çıkılacağı, rakiplerden ayrışılan noktalar üzerinde durulmuş. 
• Diğer Detaylar: Bu bölümlere pazara giriş engelleri, finansman geçmişi, gelecek beklentileri ve vizyon, iletişim bölümü ve son olarak finansal model yer almış.

Ücretsiz Rehberleriyle Mükellef Yanınızda!

Girişim fikrinizi hayata geçirmek, var olan işinizi büyütmek için Mükellef olarak yanınızdayız! İster Türkiye’de ister yurt dışında işinizi en verimli şekilde büyütmeniz için size destek oluyoruz. Sunduğumuz ücretsiz rehberler sayesinde işletmenizi güçlendirebilirsiniz.