Finansal kayıtların doğru ve düzenli tutulması işletmelerin mali durumlarını sağlıklı bir şekilde yönetebilmeleri için kritik bir gerekliliktir. Defterler sayesinde muhasebe kayıtlarının doğru ve eksiksiz tutulabilmesi aynı zamanda denetimlerde şeffaflığın yansıtılmasına yardımcı oluyor. Yevmiye defteri hem işletmenin hem resmî makamların tüm muhasebe işlemlerine vakıf olabilmesini sağlayan muhasebe kayıtlarından biri. Bu defter sayesinde finansal hareketleri sistematik şekilde kayıt altına alabilmek mümkün. Peki, yevmiye defteri tam olarak nedir? Yevmiye defterinin ne olduğu, nasıl tutulduğu ve yevmiye defteri hakkında en sık sorulan soruların yanıtlarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Yevmiye Defteri Nedir?
Yevmiye defteri, kayıt altına alınması gereken işlemlerin belge göstermek suretiyle tarih sırasına göre ve maddeler hâlinde düzenli olarak yazıldığı defterdir. Yevmiye kelime anlamı itibarıyla bakıldığında günlük işlemleri ifade eder. İşletmelerin günlük mali olaylarını kaydedip sınıflandırdığı muhasebe defterleri türünden biri yevmiye defteridir.
Elektronik muhasebe işlemlerinin giderek yaygınlaşmasının bir sonucu olarak yevmiye defteri gibi manuel kayıt sistemlerinin kullanımı giderek azalmıştır. Ancak yine de pek çok işletme tarafından kullanılmaya devam edilmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından format ve standartları duyurulan defterler e-defter olarak kullanılabilmektedir. Yevmiye defteri de bunların arasında yer alır.
İşletmenin başlangıç tarihinden itibaren günlük olarak tutulan yevmiye defteri, mali hareketlerin anında kaydedilmesini sağlar. Bu defterdeki kayıtlar kullanılarak diğer muhasebe belgeleri ve finansal tablolar oluşturulabilir. Gerçek ya da tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın her tacirin yevmiye defteri tutması zorunludur.
Yevmiye Defterinin Özellikleri Nelerdir?
Yevmiye defteri ciltli ve zincirleme sıra numaralı sayfalardan oluşur. Vergi kanunlarına uygun olması şartıyla müteharrik yapraklı defterler de yevmiye defteri olarak kullanılabilir. Müteharrik yapraklı yevmiye defteri kullananlar bir yıl içinde kullanacakları (tahminî) sayıda sayfayı Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’e göre onaylatmalıdır. Onaylı yaprakların bitmesi durumunda yeni yapraklar kullanılmaya başlanmadan önce bunların da onaylatılması gerekir. Yeni sayfaların numaraları onaylı yaprakları takiben zincirleme şekilde devam etmelidir. Tasdik makamı ilave edilen yaprakların sayısını ilk onayın altına kaydeder.
Yevmiye defterinin temel özellikleri şunlardır:
- İşletmenin yaptığı ticari işlemlerin tamamı yazılı olarak ve tarih sırasına göre tutulur.
- İşletmenin adı, vergi numarası, adresi ve benzeri temel bilgileri içerir.
- Yevmiye defterine ödeme, tahsilat, alışveriş gibi her türlü ticari işlem kaydedilebilir.
- Yapılan işlemlerin tamamı numaralandırılır. Her işlemin ayrı bir numarası olması gerekir.
- Denetimler için referans kaynağı olarak kullanılır.
Yevmiye Defteri Nasıl Tutulur?
Yevmiye defterinin dili Türkçe olmalı ve para birimi olarak Türk lirası kullanılmalıdır. Kısaltma, rakam, sembol ve harf kullanılması durumunda bunların anlamlarının açıkça belirtilmesi gerekir.
Yevmiye defterinin nasıl tutulacağı maddeler hâlinde ele alınabilir:
- Öncelikle uygun bir defterin seçilmesi gerekir. Sayfalar numaralandırılıp günlere göre bölümlendirilmiş olmalı ve bu bölümler arasında yeterli boşluklar bulunmalıdır.
- Defteri tutmaya başlamadan önce işletmenin başlangıç tarihi belirlenir. Bu, işletmenin mali hareketlerinin kaydedilmeye başlandığını tarihi göstermektedir.
- Bir sonraki adım işletmenin kullanacağı hesapları ve bu hesapların numaralarını içeren bir hesap planı oluşturmaktır.
- Finansal işlemler günlere göre sıralanarak deftere kaydedilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi günlük olarak yapılan tüm finansal işlemlerin kaydedilmesi gerekir. Kayıtların başında tarih, miktar, açıklama ve ilgi hesap numaraları yer alır.
- Yevmiye kayıtları mali hareketlerin detaylarını içeren, yevmiye kaydının temelini oluşturan muhasebe fişlerinin üzerinde doldurulur.
- Alacak ve borç hesaplarının ayrı sütunlarda tutulması gerekir. Böylece işletmenin alacaklıları ve borçluları görülür.
- Mali tabloların doğruluğunu sağlamak, teyit etmek için belirli bir dönemin sonunda kontroller gerçekleştirilir.
Yevmiye Defteri Örneği
Yevmiye defteri örneklerinde mutlaka bulunması gereken birtakım bilgiler vardır. Bunlar:
- Tarih,
- Fiş numarası,
- Fiş tipi,
- Yevmiye numarası,
- Hesap numarası,
- Hesap adı,
- Açıklama,
- Borç tutarı,
- Alacak tutarı.
Şirketinizin Muhasebe İşlemlerini Mükellef ile Kolayca Yönetin!
Şirket kurmak ve şirketi yönetmek Mükellef ile çok daha kolay! Türkiye’de veya farklı bir ülkede yalnızca internet bağlantısını kullanarak şirket kurabilir, mevcut şirketinizi büyütebilir ve şirketinizin yönetimini kolayca yapabilirsiniz. Muhasebe işlemlerinizi gerçekleştirmek, vergilerinizi yönetmek için alanında profesyonel ekimizden destek alabilirsiniz.
Mükellef’ten alacağınız Online Muhasebe hizmeti sayesinde fatura düzenlemeden fiş yüklemeye, fiş yüklemeden şirketinize özel ön muhasebe elemanına kadar gereksinim duyduğunuz tüm muhasebe işlemlerini uygulamamız üzerinden pratik, hızlı ve güvenli şekilde yapabilirsiniz. Şirketinizin tutmak zorunda olduğu tüm defterleri, ödemesi gereken vergileri ve çok daha fazlasını dilediğiniz yerden yönetebilirsiniz. Hemen üye olun, sizi arayalım.
Sıkça Sorulan Sorular
Yevmiye defteri hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz.
Yevmiye Defterinin Kapanış Tasdiki Ne Zaman Yapılır?
Yevmiye defterinin kapanış onayı Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’de belirtilmiştir. Buna göre yevmiye defteri izleyen hesap döneminin altıncı ayının sonunda notere ibraz edilir. Noter tarafından son kaydın altına “Görülmüştür.” ibaresi yazılarak mühür ve imzayla onaylanır.
Yevmiye Defteri Kaybolursa Ne Olur?
Saklanması gereken defterlerin yangın, su basması, deprem gibi doğal afetler veya hırsızlık sebebiyle kaybolması, yok olması veya elden çıkması gibi durumlarda tacir, defterlerin kaybolduğunu öğrendiği tarihten itibaren 30 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yerdeki yetkili mahkemeye başvurarak kendisine bir “zayi belgesi” verilmesini istemelidir. Böylelikle ilgili defterin ibraz edilememesi sonucunda doğacak sorumlulukları “zayi belgesi” ile ortadan kaldırılabilir. Burada önemli olan tacirin kusurundan kaynaklanan bir durumun olmaması, alınan tedbirlere rağmen olayın gerçekleşmiş olmasıdır.
Yevmiye Defterini Tasdik Ettirmemenin Cezası Nedir?
Defter tasdiklerinin kanunda belirlenen süreler içerisinde yapılması gerekir. Defter tasdiklerini bu süre zarfında yapmayan mükelleflere birinci derece usulsüzlük cezası verilir. 2025 yılında bu cezalar; sermaye şirketleri için ₺28.000, sermaye şirketi dışında kalan ve bilanço esasına göre defter tutanlar için ₺14.000, işletme esasına göre defter tutanlar içinse ₺7.000’dır. Defter tasdiklerini kanuni sürelerinde tamamlamamış mükelleflerin 2025 yılında ödemeleri gereken ikinci dereceden usulsüzlük cezaları; sermaye şirketleri için ₺14.000, sermaye şirketi dışında kalan ve bilanço esasına göre defter tutanlar için ₺7.000, işletme esasına göre defter tutanlar içinse ₺5.000’dır.
Yevmiye Defterinin Saklanma Süresi Kaç Yıldır?
Türk Ticaret Kanunu’na göre defter ve belgelerin saklanması gereken süre 10 yıldır. Açılabilecek ticari davalarda delil olarak kullanılabilmeleri için defterlerin varlığı son derece önemlidir.
Yevmiye Defterine Hatalı Bilgi Girilmesi Durumunda Ne Yapılır?
Yevmiye defterinde yapılan yanlışlar yalnızca muhasebe kaidelerine göre düzeltilebilir. Bir yazım veya kayıt önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde değiştirilemez. Kayıt sırasında mı yoksa daha sonra mı yapıldığı belli olmayan değiştirmeler yasaktır. Eski kayıtların karalanması, kapatılması, herhangi bir araçla silinmesi söz konusu değildir. Aynı şekilde hatalı olan sayfanın koparılması da mümkün değildir. Hatalı bilgiler görülecek, okunacak, ne olduğu anlaşılacak biçimde temiz şekilde çizilir.
Yararlanılan Kaynaklar
- https://www.turmob.org.tr/ekutuphane/Read/f4b97004-e136-4fce-9620-1bd1760fb26d
- https://www.edefter.gov.tr/sss.html
- https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=16859&mevzuatTur=Teblig&mevzuatTertip=5
- https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6102.pdf
- https://www.turmob.org.tr/ekutuphane/Read/47017946-9385-4c2a-8503-4cb91e26d8bc
- https://www.siviltoplum.gov.tr/ankara/tutulacak-defterler-ve-uyulacak-esaslar
