Şahıs Şirketi ile Anonim Şirket Arasındaki Farklar

İş dünyasına girmeyi planlayan girişimciler için en kritik konulardan biri doğru şirket türünü seçmektir. Yazımızda şahıs şirketi ile anonim şirket arasındaki farklar ele alındıktan sonra şahıs şirketi ile anonim şirketinin temel özelliklerini, şahıs şirketi ve her iki yapının da avantaj ve dezavantajlarını inceledik. 

Şahıs Şirketinin Özellikleri

Şahıs şirketi kurmak hızlı ve kolay bir süreçtir. Şahıs şirketinin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Kurulabilmesi için asgari sermaye sınırı bulunmaz. 
• Ortakların gerçek kişiler olması gerekir. Bir ya da birden fazla ortakla kurulabilir. Şahıs şirketleri genellikle tek kişi tarafından kurulur ve yönetilir. Bu da hızlı karar alma konusunda esneklik sağlar.
• Vergi mükellefi olan şirket değil ortaklardır. Ortaklar sınırsız sorumlu olduğu için şirket borçlarından kendi mal varlıkları üzerinden sorumludurlar.
• Şirketin ticari ünvanında ortaklardan en az birinin adı ve soyadı bulunmalıdır.
• Stopaj, Katma Değer Vergisi gibi vergilerin hepsi için vergi kimlik numarası kullanılır.
• Limited şirkete ve anonim şirkete dönüştürülebilir.
• Şube açma yetkileri vardır. 
• Şahıs şirketini kapatmak isteyen gerçek kişi, ticari terk işlemi başlatarak şirketi kapatabilir.
• Muhasebe işlemleri diğer şirket türlerine göre daha basit ve düşük maliyetlidir.

Anonim Şirketin Özellikleri

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu‘na göre anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş, borçlarından yalnızca mal varlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. Anonim şirketlerin özellikleri şunlardır:

• Anonim şirketlerde asgari 1, azami sınırsız sayıda hissedar bulunabilir. Bu, geniş ortaklık yapısına olanak tanır ve büyük şirketlerde hissedar sayısında esneklik sağlar. 
• Yazılı bir esas sözleşme bulunması gerekir.
• Hissedarlar, şirkete taahhüt ettikleri sermayeyle sınırlı sorumluluğa sahiptir. Yani şirketin borçları, hissedarların kişisel mal varlıklarını etkilemez.
• Anonim şirketlerin asgari sermaye şartı 250.000 TL’dir.
• Farklı yatırım araçlarına uygun finansal araçlar sunabilir. Tahvil veya bono gibi borçlanma araçları ihraç edebilir.
• Anonim şirketler her sektörde faaliyet gösterebilir.
• Anonim şirketler, bir yönetim kurulu tarafından yönetilir ve bu yapı, daha profesyonel bir yönetim anlayışını teşvik eder. Yönetim kurulu üyeleri hissedarlar tarafından seçilir. 
• Şirket ortakları, diğer ortaklara danışmadan paylarını satabilir veya devredebilir.
• Şirketin tüm payları halka arz edilebilir. Şirket, borsada işlem görebilir.
• Bazı anonim şirketlerin bağımsız denetimden geçme zorunluluğu bulunur. Örneğin bankacılık ve sigortacılık gibi alanlarda faaliyet gösterenler için böyle bir zorunluluk söz konusudur. Bununla birlikte yıllık net hasılatı ve çalışan sayısı belirlenen ölçütleri aşan şirketlerin de denetlenmesi zorunludur.

Şahıs Şirketi Kurmanın Avantajları

Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelere hitap eden şahıs şirketi girişimcilere birçok avantaj sağlayabilir. Şahıs şirketi kurmanın avantajları şunlardır: 

• Asgari kuruluş sermaye sınırı olmadığı için minimum sermayeyle kurulabilir.
• Şahıs şirketi açma ve kapatma işlemleri daha kısa zamanda yapılabilir.
• Kuruluş, şube açılışı harcı maliyetleri düşüktür. 
• Şahıs şirketlerinin yıl sonu beyanname ve raporlama süreçleri diğer şirket türlerine göre daha kolaydır.
• Adres değişikliği, ünvan değişikliği ve sermaye artış işlemi kolayca yapılabilir.
• Ticareti terk işlemleri yani şirket kapatma prosedürleri kolaydır. 
• Herhangi bir ortağa ihtiyaç duymadan bireysel olarak kurulabilir.
• Tutulması gereken defter sayısı az olduğundan muhasebe maliyetleri diğer şirketlere kıyasla daha düşüktür.
• Kademeli vergi sistemi geçerlidir yani gelire göre vergilendirme yapılır. Bu, kâr marjı düşük olan girişimciler için avantaj sağlar.
• Karar alma süreçleri daha hızlıdır ve bürokratik yükler daha azdır. 

Anonim Şirket Kurmanın Avantajları

Anonim şirket kurmanın birçok avantajları vardır. Bu avantajlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Anonim şirketlerin en büyük avantajlarından biri sınırlı sorumluluktur. Hissedarların sorumlulukları yalnızca üstlendikleri sermayeyle sınırlı olduğu için kişisel varlıkların şirket borçlarına karşı korunması avantajını doğurur.
• Sermaye toplama kolaylığı açısından avantajlıdır. Anonim şirketler halka arz edilebilme ve daha geniş yatırımcı kitlesine ulaşarak sermaye arttırma avantajı yakalanmasını sağlar. Bu aynı zamanda şirketin borsada işlem görmesini ve piyasanın sunduğu fırsatlardan yararlanabilmeyi mümkün kılar.
• Şirket varlığı hissedarların kişisel durumlarından bağımsızdır. Bir hissedarın ölümü, hisse devri yapması veya şirketten ayrılması şirket faaliyetlerini etkilemez. Bu da şirketin uzun vadeli planlar yapmasına olanak tanır.
• Anonim şirketler, vergi planlaması konusunda diğer şirket türlerine göre daha fazla esnekliğe sahiptir. Vergi teşvik ve avantajlarından yararlanma konusunda avantajlıdır.
• Daha yüksek kurumsal kimlik ve itibar algısına sahiptir. Bu da müşteriler ve iş ortakları nezdinde güven yaratır.

Şahıs Şirketi Vergi Oranları

Şahıs şirketlerinde vergi oranları gelire göre değişiklik göstermektedir. 2024 yılı için gelire yönelik şahıs şirketi vergi dilimleri aşağıda sıralanmıştır:

• 110.000 TL’ye kadar geliri olan şirketlerin vergi oranı %15’tir. 
• 230.000 TL’lik gelirin 110.00 TL’lik kısmı için 16.500 TL, fazlası için %20’si kadar vergi ödenir.
• 580.000 TL’lik gelirin 230.000 TL’si için 40.500 TL (ücret gelirlerinde 870.000 TL’nin 230.000 TL’si için 40.500 TL), fazlası için %27’si kadar vergi ödenir.
• 3.000.000 TL’lik geliri olan şirketler bu gelirin 580.000 TL’si için 135.000 TL (ücret gelirlerinde 3.000.000 TL’nin 870.000 TL’si için 213.300 TL), fazlası için %35’ i kadar vergi öder.
• 3.000.000 TL’den fazla geliri olan şirketler gelirin 3.000.000 TL’si için 982.000 TL (ücret gelirlerinde 3.000.000 TL’den fazlasının 3.000.000 TL’si için 958.800 TL), fazlası için %44’ü kadar vergi öder.

Şahıs şirketi ortaklarının gelirleri arttıkça ödemeleri gereken vergi oranı da artar. Şahıs şirketleri vergi tutarları ve yıllık gelir dilimlerine göre değiştiği için net tutar, tahsilat zamanında hesaplanmalıdır. Örneğin 2024 yılında 420.000 TL net gelir elde eden bir şahıs şirketi, %15’lik vergi diliminde 16.500 TL, %20’lik vergi diliminde 24.000 TL ve %27’lik vergi diliminde 51.300 TL olmak üzere toplamda 91.800 TL gelir vergisi ödemekle yükümlüdür.

Anonim Şirket Vergi Oranları

Anonim şirketlerinin vergi yükümlülükleri, Türkiye’deki vergi mevzuatına göre belirlenir. Anonim şirketlerinin ödemesi gereken başlıca vergi oranları şunlardır:

• Kurumlar Vergisi: Elde edilen kazanç üzerinden ödenir. Bu oran son yapılan değişiklik ile birlikte %25 olarak uygulanmaktadır ve sabittir. Ancak kurumlar vergisinin bazı istisnaları vardır. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasında kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar yer almaktadır. 
• Katma Değer Vergisi (KDV): Anonim şirketler mal ve hizmet satışlarından elde ettikleri gelirler üzerinden KDV öder. KDV oranları satılan mal veya hizmet türüne göre %1, %10 veya %20 olarak değişebilir. Ancak genel KDV oranı %18’dir.
• Gelir Vergisi Stopajı: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre anonim şirketler çalışanlarına yaptıkları ödemelerden belirli bir oranda stopaj yapar ve bu stopajı vergi dairesine yatırır. Bu stopaj oranları %15 ile %40 arasında değişmektedir.

Bunların yanı sıra anonim şirketler, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu‘na göre anonim şirketler ticari işlerle ilgili kâğıtlar için damga vergisi ödemek zorundadır. Ayrıca her çeyrek dönemde (yılda 4 kez) şirketler beyan ettikleri kâr üzerinden geçici vergi ödemekle yükümlüdür. 

Şahıs Şirketi mi Anonim Şirket mi?

Şahıs şirketi ile anonim şirket arasındaki farklar ve her iki şirket türünün de avantajları ve dezavantajları göz önünde bulundurulduğunda işletmenin ihtiyaçları ve gelecekteki hedefleri doğrultusunda karar vermek önemlidir. Karar verme sürecinde dikkate alınması gereken önemli faktörlerden bazıları şunlardır:

1. İşletmenin Büyüklüğü ve Hedefleri: Küçük bir işletme kurulacaksa ve hızlı bir başlangıç yapılmak isteniyorsa şahıs şirketi kurmak mantıklı olabilir. Ancak işin büyütülmesi ve yatırımcı çekilmesi planlanıyorsa anonim şirket yapısı daha fazla esneklik ve olanak sağlayacaktır.
2. Finansal Kaynaklar ve Sermaye: Başlangıç sermayesi sınırlıysa ve söz konusu girişim için büyük yatırımlar gerekmiyorsa daha düşük maliyetli olan şahıs şirketi tercih edilebilir. Ancak büyük projeler veya genişleme için dış kaynaklardan sermaye sağlanması planlanıyorsa anonim şirket kurarak sermaye arttırma olanaklarından faydalanmak çok daha avantajlı olabilir.
3. Risk ve Sorumluluk: Şirketin faaliyet göstereceği sektörün risk düzeyine göre şahıs şirketi veya anonim şirket arasında tercih yapılabilir. Yüksek riskli bir faaliyet sektörü için anonim şirketin sınırlı sorumluluk yapısı, kişisel varlıkların korunması açısından büyük bir avantaj sağlar.
4. Vergi Sistemi: Vergi oranları ve yükümlülükleri, şirket türünü belirlemede bir diğer önemli etkendir. Eğer yüksek kâr marjı beklentisi söz konusuysa anonim şirket kurarak kurumlar vergisi (%25) ödemek yüksek gelir dilimlerinde gelir vergisi (%40’a kadar) ödemekten daha avantajlı olabilir.
5. Yönetim ve Operasyonel Esneklik: Şahıs şirketlerinde yönetim daha basittir ve karar alma süreçleri daha hızlıdır. Ancak daha kurumsal bir yapı planlanıyor ve şirketin profesyonel yöneticilerle yönetilmesi planlanıyorsa anonim şirket kurmak daha uygun olacaktır.

Sonuç olarak, şahıs şirketi ile anonim şirket arasındaki farklar incelendiğinde şahıs şirketi daha basit bir yapı ve yönetim arayan, düşük başlangıç sermayesi olan girişimciler için ideal gibi görünür. Hızlı kurulum ve düşük maliyetle ticari faaliyete hemen başlamak mümkündür. Ancak yüksek büyüme potansiyeli, büyük sermaye gereksinimi ve kurumsal yapı arayışında olan girişimciler için anonim şirket daha fazla avantaj sağlar.

Şahıs Firmasını Anonim Şirkete Çevirmek Mümkün mü?

Şahıs şirketini anonim şirkete çevirmek mümkündür. Ancak bu doğrudan bir “dönüşüm” şeklinde değil, genellikle şahıs şirketinin kapatılması ve anonim şirketin yeniden kurulması yoluyla yapılır. Bu süreç, ticaret sicilinde yeni bir anonim şirket kaydı yapmayı ve ilgili vergi dairelerine bildirimde bulunmayı gerektirir.

Ayrıca anonim şirket için gereken asgari sermaye şartı ve diğer kurumsal yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekir. Gerçek Kişi Ticari işletmeler (Şahıs Şirketleri); Ticaret Sicil Yönetmeliği’nin 134. maddesinin 8 ve 9. fıkraları ve Türk Ticaret Kanunu’nun 182 ila 193 üncü maddelerine göre tür değiştirmek suretiyle anonim şirkete dönüşebilecektir. 

Mükellef ile Hayal Ettiğiniz Şirketi Kolayca Kurabilirsiniz

Mükellef olarak hayalinizdeki iş fikrini hayata geçirebilmeniz için size destek oluyoruz. Uzman ekibimizle şirket kurma veya mevcut şirketinizi büyütme sürecinde tüm işlemlerde yanınızdayız. Siz de hayalinizdeki işi hemen yapmaya başlamak veya işinizi büyütmek istiyorsanız deneyimli ekibimizden destek alabilirsiniz. Anonim şirket mi yoksa şahıs şirketi mi kurmanız gerektiğinden emin değilseniz ekibimizden yardım alabilirsiniz. Şirketiniz için uçtan uca çözümleri Mükellef’te bulabilirsiniz. 

Sıkça Sorulan Sorular

Şahıs şirketi ve anonim şirket arasındaki farklar hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz.