Girişim ekosisteminde önemli rol oynayan TEKMER, yenilikçi iş fikirlerini hayata geçirmek isteyen girişimcilere çeşitli destekler ve fırsatlar sunar. Araştırma ve geliştirme ekseninde şekillenen iş ve proje fikirleri TEKMER aracılığıyla gelişim sürecini tamamlayarak somutlaşır. TEKMER tarafından sunulan çeşitli destek mekanizmaları, girişim fikirlerinin gerçeğe dönüşmesine yardımcı olurken aynı zamanda ülke ekonomisine ve pazardaki rekabete katkı sağlar. TEKMER desteği teknoloji ve yenilik tabanlı proje fikirlerine sahip olan girişimciler için avantajlı olabilir. Strateji belirleme ve sürdürülebilir iş planı oluşturma sürecinizde destek almak ve detaylı bilgi edinmek istiyorsanız içeriğimizi okumaya devam edebilirsiniz.
TEKMER Nedir?
Teknoloji Geliştirme Merkezlerinin kısaltması olan TEKMER, teknolojik girişimlerin desteklenmesini sağlamak amacıyla kurulan merkezlerdir. Bu merkezlerin kurulma kriterleri ve nitelikleri KOSGEB tarafından belirlenir. Yenilik ve teknoloji odaklı girişimcilere ön inkübasyon, inkübasyon ve sonrası süreçlerde; iş geliştirme, yönetim, eğitim, mentörlük ve danışmanlık gibi hizmetler sunar. Ayrıca mali kaynaklara erişim, ofise ve ağlara katılma gibi hizmetler sağlayarak girişimlerin desteklenmesini amaçlar.
TEKMER araştırma geliştirme (AR-GE) süreçlerinde, ürün veya hizmet yeniliği içeren yenilikçi projelere destek ve teşvikler sunan merkezlerdir. TEKMER adı kullanım hakkı, KOSGEB tarafından 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında koruma altına alınmıştır. Kuruluşu belirli standartlara bağlı olan bu merkezlerin ad kullanım hakkı, destek programı kapsamında değerlendirme yapan ve karar alan kurul tarafından değerlendirilerek uygun bulunan merkezlere verilmektedir. TEKMER için uygun tema örnekleri şu şekilde sıralanabilir:
- Enerji ve yenilenebilir enerji,
- Havacılık,
- Savunma,
- İlaç,
- Tıbbi cihaz ve medikal,
- Biyoteknoloji,
- Nanoteknoloji,
- Genetik,
- Robotik,
- Makine,
- Elektrik ve elektronik,
- Kimya,
- Dijitalleşme,
- Bilgi ve iletişim teknolojileri, yazılım
- Yapay zekâ
- Benzer diğer konular.
Genellikle üniversitelerle, teknoloji geliştirme merkezleriyle veya diğer araştırma kuruluşlarıyla koordineli şekilde faaliyet gösteren TEKMER, girişimcilere mali desteğin yanı sıra pazara erişim olanakları da sağlayarak iş fikirlerinin gelişmesine katkıda bulunur. Yeniliği ve ilerlemeyi hedefleyen bakış açısıyla girişimcilerin iş fikirlerini hayata geçirebilmeleri için yeterli donanım ve desteği sağlamaya yardımcı olur.
TEKMER Avantajları Nelerdir?
TEKMER, inovasyon ve teknoloji tabanlı girişimlere ve işletmelere çeşitli avantajlar sağlayan bir kuruluştur. İş geliştirme süreçlerinde girişimcilere destek olan bu merkezler, finansman gibi maddi destek sunmanın yanı sıra mentörlük ve koçluk gibi alanlarda da destek sağlar. TEKMER’in sağladığı faydalar şu şekilde özetlenebilir:
- Danışmanlık ve Mentörlük Desteği: TEKMER’in desteklediği temalarda faaliyet gösteren girişimcilere, alanında uzman mentörler tarafından danışmanlık ve rehberlik hizmeti sağlanır. Tecrübe aktarımının sağlandığı bir köprü görevi gören merkezler, girişimlerin ilk adımlarında gerekli desteği almalarını sağlar.
- Ofis ve Ağlara Katılma İmkânları: TEKMER, gerekli donanıma sahip fiziksel çalışma alanlarını sağlayarak işletmelerin başlangıç maliyetlerini düşürmeye yardımcı olur. Ayrıca, TEKMER sayesinde girişimcilerle yatırımcılar, akademik kurumlar veya diğer işletmeler ağ kurma fırsatı elde eder. Bu sayede yeni iş birlikleri oluşturabilir ve yatırımcılar, girişimcilere finansal destek sağlayabilir.
- Tanıtım Desteği ve Pazara Erişim Olanağı: TEKMER’in girişimlere gerekli tanıtım desteğini ve pazara açılma imkânını sağlaması sunduğu avantajlar arasındadır.
- Teşvikler ve Finansal Destekler: Yenilik tabanlı projeler için çeşitli finansal destekler sağlanarak iş fikirlerinin hayata geçirilmesine katkıda bulunulur.
- Vergi Avantajları ve İstisnalar: TEKMER çatısı altında faaliyet gösteren işletmeler bazı vergi muafiyetlerinden ve istisnalardan yararlanabilir.
TEKMER; bir girişimde ihtiyaç duyulan teknik, mali, finansal ve rehberlik gibi hizmetleri bünyesinde barındırarak işletmelerin gelişmesine ve sürdürülebilir iş planları oluşturmasına yardımcı olur. Ar-Ge çalışmalarına destek sunan TEKMER, girişimlerin araştırma ve geliştirme süreçlerinin daha etkin bir şekilde yürütülmesi için avantajlar sağlar.
TEKMER Destek Programı Nedir?
KOSGEB tarafından faaliyete geçirilen TEKMER Destek Programı, teknoloji geliştirme aşamasındaki girişimlere destek sağlayan yapıların kurulmasını ve işletilmesini amaçlar. Girişimcilik ve inovasyon ekosisteminin gelişmesine katkı sağlayan bu merkezler, girişimcilere prototip geliştirme, test etme ve pazarlama gibi faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için imkân tanır. TEKMER Destek Programı, girişimcilik ekosisteminde yer alan aktörler arası iş birliğini geliştirerek ulusal planlar ve programlar doğrultusunda ilerletilir. Ar-Ge, teknoloji ve inovasyon girişimcilik alanındaki işletmelerin kuruluşunu ve sürdürülebilir olmalarını destekler. Bu desteği sunarken ön kuluçka, kuluçka ve sonrası hizmetleri gerçekleştirecek yapıların kurulmasını ve işletilmesini sağlamayı hedefler. TEKMER’de desteklenen süreçlerin kapsamını şu şekilde aktarmak mümkündür:
- Ön İnkübasyon (Ön Kuluçka): İşletmesini kurmamış girişimcilere tek başına veya bir grup halinde eğitim, danışmanlık, mentörlük, proje fikri doğrulama ve iş geliştirme amacıyla hizmetler verirler.
- İnkübasyon (Kuluçka): Girişimcilerin desteklenmesi, işletmelerin geliştirilmesi, ve iş fikirlerinin ticarileşmesini sağlamak amacıyla eğitim, danışmanlık ve ağlara erişim sunarlar. Yatırımcı bulmaları, çalışma alanına ve ortak kullanıma yönelik alanlar oluşturmaları sağlanabilir. Makineler, yazılımlar aracılığıyla tanıtıma yönelik hizmetler ve hızlandırıcı programlar oluşturabilirler.
- İnkübasyon Sonrası Süreç: İnkübasyon sürecini tamamlayan veya tamamlamak üzere olan işletmelere; pazar stratejisi geliştirme, yönetim, fon bulma ve ağlara erişim hizmetleri sağlayabilirler.
KOSGEB tarafından yayımlanan TEKMER Destek Programı Uygulama Esasları’nda destek programının kapsamı, süresi ve koşulları gibi alt düzenleyici işlemler açıklanmıştır. Buna göre, destek programının süresi program başlangıç tarihinden itibaren beş yıldır. Programın başlangıcı, taahhütnamenin işletici kuruluş tarafından KBS (Kobi Bilgi Sistemi) üzerinden onaylanıp evrak kaydına alındığı tarih olarak kabul edilir.
TEKMER Destek Programı kapsamında işletici kuruluş için mobilya ve donanıma, ortak kullanıma yönelik makine-teçhizat, yazılım ve personel giderlerine destek sağlanacağı söylenir. Bunlar dışında eğitim, danışmanlık, organizasyon ve tanıtım giderlerine yönelik de destek sağlanması öngörülmüştür. Programa göre tüm destek oranları %75 olarak uygulanır. Destek programı kapsamında sunulan destek kalemleri ve miktarları aşağıdaki gibidir:
- Programa başvuru yapan başvuru sahipleri için verilecek desteklerin toplam üst limiti 6.000.000₺ olarak belirlenmiştir.
- İşletici kuruluşun kapasite geliştirmesi amacıyla 4.000.000₺ üst limitli destek verilebilir. Bunun için mevcut TEKMER’in işlik oranlarının %70 üzerinde ve 200 metrekare ek alana sahip olması şartı aranır. Kapasite Geliştirme Desteği kapsamında mobilya-donanım, ortak kullanıma yönelik makine-yazılım, personel, eğitim, danışmanlık, organizasyon ve tanıtım giderleri için destek alma hakkı verilmiştir.
- Destek programı süresi içinde alınan mobilya ve donanımlar için üst limiti 2.000.000₺ olan geri ödemesiz destek sağlanır.
- Ortak kullanıma yönelik makine, teçhizat ve yazılım desteği, geri ödemesiz 2.000.000₺ olarak üst limiti belirlenmiştir. Ancak bu destek 2.000.000₺’ye kadar geri ödemeli şeklinde de verilebilmektedir. Ortak kullanıma yönelik makine, teçhizat ve yazılımların yerli malı belgesine sahip olması durumunda geri ödemeli veya geri ödemesi şekilde olması fark etmeksizin destek oranına %15 ilave yapılır.
- TEKMER yöneticisi, teknik personel, uzman personel, temizlik ve güvenlik personeli için sağlanan desteğin üst limiti 3.000.000₺’dir. Personellerin tam zamanlı olarak TEKMER’de çalışması ve teknik personelin en az ön lisans mezunu, uzman personelinse en az lisans mezunu olması şartı aranır.
- Program kapsamında eğitim, danışmanlık, organizasyon ve tanıtım giderleri için 1.000.000₺’ye kadar destek sağlanır.
TEKMER Destek Programından Kimler Yararlanabilir?
Destek programından yararlanmak için kurulan tüzel kişilik olan işletici kuruluş, TEKMER Destek Programı’ndan yalnızca bir kez faydalanabilir. TEKMER’den yararlanabilmek için kurumlar şahsi olarak veya ortaklaşa başvuru yapabilirler. Bu kurumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Üniversite,
- Teknoloji Geliştirme Bölgesi (TGB) yönetici şirketi,
- TTO,
- OSB yönetimi,
- Kamu kurum/kuruluşları,
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve birliğe bağlı odalar ve borsalar,
- Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Meclise bağlı ihracatçı birlikleri,
- Araştırma ve Geliştirme Enstitüleri Merkezleri,
- Girişimcilik, inovasyon, teknoloji geliştirme, bilimsel araştırma, ticarileşme, iş fikri geliştirme, ekonomik gelişme ve kalkınma vb. alanlar,
- TEKMER tema/temalarıyla ilgili vakıf, kooperatif, dernekler- birlikler, bireysel katılım yatırımcıları ve firmaları.
Yukarıda sayılanlardan üniversite ve TGB yönetici şirketi dışında kalanların en az bir üniversite ve/veya TGB yönetici şirketiyle iş birliği hâlinde başvuru yapması gerekir. Üniversite veya TGB yönetici şirketiyle iş birliği içerisinde yapılacak başvuruda üniversite veya TGB yönetici şirketiyle kurucular arasında destek programı süresini kapsayan bir iş birliği sözleşmesi imzalanmalıdır. İş birliği sözleşmesinde en az aşağıda belirtilen hususlar yer almalıdır:
- Kurucuların unvanı ve adresi,
- Üniversite ve/veya TGB yönetici şirketin unvanı ve adresi,
- Tarafların görevleri ve sorumlulukları,
- Tarafların ayni ve nakdî katkıları,
- Anlaşmazlıkların çözüm prosedürü,
- Yürürlük, yürütme ve süre,
- Tarafların imza yetkililerinin imzaları.
TEKMER Destek Programından Nasıl Yararlanılır?
TEKMER Destek Programı başvuruları yıl içinde sürekli açık olup girişimcilere diledikleri zaman programa başvurma imkânı sunar. Başvurular için KOSGEB Başkanlığı’na müracaat edilmelidir. Destek programından yararlanmak için bazı koşulların yerine getirilmesi gerekir. Koşullar şu şekilde belirlenmiştir:
- İşletici kuruluşa KOSGEB tarafından TEKMER adı kullanım hakkı tanınmış olması gereklidir. Bu kapsamda TEKMER Adı Kullanım Hakkı Sözleşmesi imzalanmış ve taahhütnamenin onaylanmış olması gerekir. Böylelikle desteklerden faydalanabilmek için konulan şartlardan biri yerine getirilmiş olur.
- İşletici kuruluşun Türk Ticaret Kanunu’nda tanımlı limited şirket veya anonim şirket statüsünde olması, KBS’de kayıtlı ve aktif durumda olması gerekir.
- TEKMER desteği için başvuruda belirtilen faaliyetleri yerine getirebilecek nitelikte ve bağımsızlıkta olan fiziki bir yapının olması gerekir. En az 1.000 metrekare kapalı kullanım alanına sahip olması gereken fiziki alanda; yönetim ofisleri, girişimci ve işletmeler için ortak çalışma alanı; işlikler, etkinlik alanı ve toplantı odası gibi alanlar bulunmalıdır. Ancak TEKMER’in kuruluş teması nedeniyle daha az kapalı kullanım alanını yeterliyse ve kurum alanı onaylarsa bu şart aranmaz.
- TEKMER için kullanılacak fiziki yapı, başvuru tarihinden itibaren en az 5 yıllığına TEKMER’e bedelsiz tahsis edilmeli veya kiralanmalıdır. TEKMER’in maddi dengesi bozulmayacak şekilde kiralama yapılabilir.
- TEKMER fiziki yapısı 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kanunu çerçevesinde kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgesi sınırlarında olmamalıdır. Ancak sonradan yapının bulunduğu yerin TGB Bölgesi ilan edilmesi durumunda bu hüküm aranmaz.
- Program başlangıç tarihinden itibaren TEKMER işlik doluluk oranı, ikinci yılın sonunda en az %50 olmalıdır. Destek programından yararlanabilmek için çapa firmalara tahsis edilen işlik alanı, işliklerin toplam alanının en fazla %30’u olabilir. Doluluk oranı hesaplanırken toplam işlik sayısı baz alınır.
- İşletici kuruluşun destek programı süresinde bilanço kârını dağıtmayacağı şirket sözleşmesinde veya genel kurul kararlarında yer almalıdır.
Kontrol ve inceleme sonucu uygun bulunan başvurular kurul toplantı gündeminde görüşülür. Başvuruların uygun bulunması hâlinde işletmeler, destek programından yararlanmaya hak kazanır.
TEKMER Vergi Teşvikleri ve İstisnalar
TEKMER Destek Programı’na göre girişimcilere sağlanan bazı vergi teşviklerinin ve istisnaların kapsamı, 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da belirlenmiştir. Buna göre sağlanan teşvik ve istisnalar şu şekildedir:
- Ar-Ge ve Tasarım İndirimi,
- Personel Gelir Vergisi Teşviği,
- KDV İstisnası,
- Gümrük Vergisi İstisnası,
- Gelir Vergi Stopajı Teşviği,
- Damga Vergisi İstisnası,
- Personel Sigorta Prim Desteği
Ar-Ge ve Tasarım İndirimi
Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un 3. maddesinde Ar-Ge, yenilik veya tasarım harcamalarının tamamının kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacağı belirtilmiştir. İşletmelerin Ar-Ge ve tasarım indiriminden yararlanabilmeleri için yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi ekinde, ilgili kanun yönetmeliğinin 9. maddesinde yer alan belgeleri bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekir.
Kanunun 3. maddesi kapsamında Ar-Ge faaliyetiyle ilgili olarak proje için hazırlanacak başvuru formu, Bakanlıkça belirlenen formata uygun olarak elektronik veya yazılı şekilde iletilebilir. Form, Ar-Ge indiriminden yararlanılmaya başlanacak döneme ait olan geçici vergi beyannamesinin verileceği tarihe kadar gönderilmelidir. Bu süre içinde başvurusu yapılmayan projelerle ilgili olarak çalışmalara başlanıp harcama yapılabilir. Projenin herhangi bir aşamasında başvuruda bulunulması ve projenin uygun bulunması hâlinde, başvuru tarihinin içindeki geçici vergilendirme döneminin başlangıcından itibaren yapılan Ar-Ge harcamaları da indirim kapsamına alınabilir. Ancak, Ar-Ge projesi bittikten sonra yapılan başvurular değerlendirmeye alınmamaktadır.
Personel Gelir Vergisi Teşviki
4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2. maddesine göre; ücreti gelir vergisinden muaf olan Ar-Ge, tasarım ve destek gibi bölgede çalışan personellerin ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primleri, işveren hissesinin yarısına oranla Maliye Bakanlığı’nın bütçesine konulacak olan paradan karşılanır. Söz konusu teşvik 31/12/2028 tarihine kadar geçerlidir.
KDV İstisnası
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu Geçici 20. Madde hükmünde, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyet gösteren girişimcilerin katma değer vergisinden muaf olduğu belirtilmiştir. Buna göre, söz konusu işletmelerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde özellikle bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, oyun, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki ürün ve hizmetleri için KDV istisnası öngörülmüştür.
Gümrük Vergisi İstisnası
Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleriyle ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşyanın, gümrük vergisinden ve diğer harçlardan istisna olduğu 5746 sayılı kanun kapsamında belirlenmiştir.
Gelir Vergi Stopajı Teşviki
Kamu personeli hariç olmak üzere, TEKMER’de çalışan çalışan Ar-Ge ve destek personelinin elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinde, personelin eğitim durumu dikkate alınarak indirim yapılır. Buna göre;
- Doktoralı veya desteklenecek program alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için %95,
- Yüksek lisans derecesine sahip veya desteklenecek program alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için %90,
- Diğerleri için %80 vergi indirimi söz konusudur.
Damga Vergisi İstisnası
Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’un 3. maddesinde, kanun kapsamında yer alan her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen kâğıtlardan damga vergisi alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Personel Sigorta Prim Desteği
Teknoloji merkezlerinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı Maliye Bakanlığı tarafından karşılanır.
Girişim Fikrinizi Mükellef ile Etkili Şekilde Hayata Geçirin!
Mükellef olarak hayalini kurduğunuz girişim fikrini hayata geçirmeniz için alanında uzman kadromuzla yanınızdayız. Sunduğumuz pratik ve hızlı çözümlerle girişim süreçlerinizin etkili şekilde yürütülmesinde ve fikirlerinizi gerçekleştirmenizde size destek oluyoruz. Şirket kuruluşundan çevrim içi muhasebeye, marka tescilinden sanal ofise kadar pek çok hizmetimizle işlerinizi online olarak yürütme imkânı sağlıyoruz. Siz de dilediğiniz yerden girişim faaliyetinize başlayabilir, iş fikirlerinizi vakit kaybetmeden hayata geçirebilirsiniz.
Yararlanılan Kaynaklar
https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5746&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
https://www.kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/tekmerlerimiz
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/yonetmelik/7.5.22741.pdf